ကရင္စစ္ေဘး ဒုကၡသည္မ်ား ရတက္မေအးႏိုင္ေသး

ေက်ာ္ခ
ေသာၾကာေန႔၊ ၾသဂုတ္လ 28 ရက္ 2009 ခုႏွစ္

ျမန္မာႏိုင္ငံ ကိုးကန္႔ေဒသမွ စစ္ေဘးေရွာင္သူမ်ား တ႐ုတ္ႏုိင္ငံထဲသို႔ ေရာက္ရွိလာေနခိုက္ ထိုင္းႏိုင္ငံက ယာယီ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားေန ကရင္ဒုကၡသည္မ်ားမွာ သံုးလနီးပါး ၾကာျပီျဖစ္ေသာ္လည္း အသက္အိုးအိမ္လံုၿခံဳေရးအတြက္ ပူပန္ေနရဆဲျဖစ္သည္။

တ႐ုတ္ႏိုင္ငံနယ္စပ္ၿမိဳ႕ နမ့္ဆန္သို႔ ဖုန္ၾကားရွင္၏ ျမန္မာအမ်ဳိးသား ဒီမုိကရက္တစ္ မဟာမိတ္တပ္မေတာ္ (MNDAA) ႏွင့္ အစိုးရစစ္တပ္အၾကား တိုက္ပြဲမ်ားမွ လြတ္ကင္းရန္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ကိုးကန္႔မ်ား ထြက္ေျပးေနၾကသည္။

ၾသဂုတ္လဆန္းက စတင္ေသာ ေလာက္ကိုင္ေဒသမွ ထြက္ေျပးမႈသည္ ယမန္ေန႔ႏွင့္ ယေန႔တြင္ ျဖစ္ပြားေသာ ႏွစ္ဖက္တုိက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ ပိုမ်ားလာခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္ ဇူလိုင္လတြင္းက ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္အနီး ကရင္အမ်ဳိးသား အစည္းအ႐ံုး (ေကအင္ယူ) အေပၚ စစ္အစိုးရတပ္မ်ားႏွင့္ ကရင္အဖဲြ႔ကြဲ တို႔ ထိုးစစ္ဆင္တုိက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံ တာခ္ခ႐ိုင္ ထာ့ေဆာင္ယမ္းၿမိဳ႕နယ္ရွိ ယာယီဒုကၡသည္စခန္း ၄ ခု သို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘားအံခ႐ိုင္မွ ေက်းရြာသူ၊ ေက်းရြာသားမ်ား ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ့ရသည္။

မဲ့သရီ၊ သေလထာ့၊ အူသူးထႏွင့္ ႏို႔ဘိုး ယာယီစခန္းမ်ားတြင္ အနည္းဆံုး ဒုကၡသည္ ၃၀၀၀ ေက်ာ္ရွိေနျပီး ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က အလစ္အငိုက္ဝင္ပစ္မွာကို စိုးရိမ္ေနၾကသည္။

“ထိုင္းကလည္း အကုန္လံုး လံုျခံဳေရးမယူႏိုင္ဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္က်ေနာ္တို႔က ေရႊ႔ေျပာင္းခ်င္ၾကတာ” ဟု အူသူးထ ဒုကၡသည္စခန္း ယာယီဥကၠဌ ေစာတာဆူးညား က ေျပာသည္။

''ဒီေကဘီေအ တို႔ နအဖတို႔က လာရင္ က်ေနာ္တို႔ ဘာမွမတက္ႏိုင္ဘူးေလ။ တကယ္လို႔ ဗံုးေတြေပါက္ဘာေတြ ေပါက္မ်ားလာရင္လည္း သူတို႔စိတ္တိုလာရင္ တကယ့္တကယ္ ကူးလာၿပီးေတာ့ အရမ္းေလွ်ာက္လုပ္ရင္ ဒီနားရွိတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြပဲ ဒုကၡထပ္ေရာက္ၾကမယ္ေလ” ဟု သူက စစ္အစိုးရႏွင့္ မဟာမိတ္အဖြဲ႔ျဖစ္ေသာ တိုးတက္ေသာ ကရင္ ဗုဒၶဘာသာအစည္းအ႐ံုး ေခၚ ဒီေကဘီေအကို ညႊန္းဆိုလိုက္သည္။

အမ်ားစုက ႏွစ္ရွည္လမ်ားကတည္းက တည္ရွိေနၿပီးျဖစ္ေသာ ဒုကၡသည္စခန္းၾကီး တခုျဖစ္သည့္ မယ္လသို႔ ေျပာင္းေရႊ႔လိုၾကၿပီး ယခုအခါ ဒီေကဘီေအ ထိန္းခ်ဳပ္ထားၿပီးျဖစ္ေသာ ဇာတိေျမသို႔ ျပန္လိုၾကျခင္းမရွိေပ။

ထိုင္းအာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးညိႇႏိႈင္းၿပီးေနာက္ ၾသဂုတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ မယ္လသို႔ ေျပာင္းေရႊ႔ရန္ စီစဥ္ခဲ့ေသာ္လည္း အထမေျမာက္ႏုိင္ေသးဘဲ ျဖစ္ေနသည္။

ဒုကၡသည္မ်ားသည္ ယာယီစခန္းမ်ားတြင္ အမိုးအကာအျဖစ္ တဲထိုး၍ ေနထုိင္ၾကျခင္းျဖစ္ၿပီး အစားအစာအတြက္ TBBC (ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္ ဒုကၡသည္မ်ားကို အကူအညီေပးေနသည့္အဖြဲ႔) ျဖစ္သည့္ Thailand Burma Border Consortium အဖြဲ႔က စီစဥ္ေပးတာျဖစ္ၿပီး က်န္းမာေရးႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ခရစ္ယာန္ဘာသာေရးမ်ားက ကူညီေပးေနေၾကာင္းသိရသည္။

ေကအန္ယူ တပ္မဟာ (၆) ကုိ ထိုးစစ္ဆင္မည့္သတင္း ေပါက္ၾကား

နအဖစစ္တပ္ႏွင့္ တုိးတက္ေသာဗုဒၶဘာသာ ကရင္အမ်ဳိးသားတပ္မေတာ္ (ဒီေကဘီေအ) တုိ႔က ကရင္ျပည္နယ္၊ ဘုရားသုံးဆူေဒသရွိ ေကအန္ယူ တပ္မဟာ (၆) နယ္ေျမအား လာမည့္စက္တင္ဘာလဆန္းတြင္ စတင္ထုိးစစ္ဆင္ေတာ့မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဘုရားသုံးဆူနယ္စပ္ရိွ ကရင္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေကပီအက္ဖ္အဖြဲ႔က ေျပာသည္။

လာမည့္ ထုိးစစ္ဆင္မႈတြင္ ဒီေကဘီေအတပ္ဖြဲ႔မွ စစ္ေၾကာင္း (၃) ေၾကာင္းအနက္ လြန္ခဲ့သည့္ (၄) လခန္႔က ေကအန္ယူမွ ခြဲထြက္သြားၿပီး ဒီေကဘီေအထံ ေရာက္ရွိေနသည့္ တပ္ခြဲမႉးအဆင့္ရွိ ဘုိဘုိထြန္းက စစ္ေၾကာင္းတေၾကာင္းကုိ ဦးေဆာင္မည္ဟု ေကပီအက္ဖ္ ထိပ္ပုိင္းအရာရွိတဦးက ေျပာသည္။

၎က “ဘုိဘုိထြန္းက ဒီတပ္မဟာ (၆) နယ္ေျမကုိ ကြၽမ္းက်င္တယ္လုိ႔ေတာ့ သိရတယ္။ အခု ဘုရားသုံးဆူကုိ ေရာက္ေနၿပီ။ ဒီစစ္ဆင္ေရးမွာလည္း နအဖတပ္ေတြက ေနာက္ကေန လုိက္ျဖည့္တာေလာက္ပဲ ပါမယ္။ ဒီစစ္ေၾကာင္း (၃) ေၾကာင္းစလုံးကုိ ဒီေကဘီေအက ဗုိလ္ႏႈတ္ခမ္းေမႊးက ဗ်ဴဟာမႉးအေနနဲ႔ ကုိင္တြယ္မယ္။ အရင္ဆုံး ဘုရားသုံးဆူနဲ႔ (၂၄) မုိင္ေလာက္မွာရွိေနတဲ့ မဲကသာရြာကုိ ရဖုိ႔ လုပ္ၾကလိမ့္မယ္” ဟု ေျပာၾကားသည္။

ဘုရားသုံးဆူေဒသ ေတာတြင္းမွ သစ္မ်ားအား ၾသဂုတ္လကုန္ပုိင္းတြင္ အၿပီးထုတ္ယူထားၾကရန္ ဒီေကဘီေအက ၫႊန္ၾကားထားသည္ဟုလည္း ၎အဖြဲ႔ႏွင့္ ပူးေပါင္းလုပ္ကုိင္ေနသူ စီးပြားေရသမားမ်ားက ေျပာသည္။

ယခုစစ္ဆင္ေရးတြင္ ဒီေကဘီေအ၏ ေရွ႕တန္းစစ္ေၾကာင္း (၁) တပ္ခြဲမႉး ဘုိဘုိထြန္းအဖြဲ႔က ဘုရားသုံးဆူ၊ ေက်ာက္ဖလူး၊ မအူ၊ ေတာင္ေပါက္၊ ၾကာအင္းဆိပ္ႀကီးသုိ႔ ထုိးေဖာက္မည္ျဖစ္ၿပီး ဒီေကဘီေအတပ္ရင္း (၉၀၇) အား ဦးေဆာင္မည့္ တပ္ရင္းမႉး ေနာ္တရာ၏ စစ္ေၾကာင္း (၂) က ကြၽန္းေခ်ာင္း၊ မဲကသာ၊ ေတာင္လပ၊ ႀကဳိက္ဒုန္လမ္းေၾကာင္းတြင္ တာဝန္ယူမည္ျဖစ္ကာ ဘုရားသုံးဆူ၊ ဝဲကႏုိင္၊ ဖားျပ၊ က်ဳံခဝန္၊ တခြန္တုိင္လမ္းေၾကာင္းအား ဒီေကဘီေအတပ္ရင္း (၉၀၆) က ဗုိလ္ေက်ာ္ေက်ာ္က ဦးစီးမည္ဟု ေကအန္ယူ တပ္မဟာ (၆) တပ္ရင္း (၁၆) မွ အရာရွိတဦးက အတည္ျပဳေျပာဆုိသည္။

ယင္းအရာရွိက “နအဖတပ္ရင္းေတြကုိေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔မသိေသးဘူး။ ဒီေကဘီေအေတြကပဲ ေရွ႕တန္းက ပါမယ္ဆုိရင္ေတာ့ တုိက္ပြဲက အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ဖုိ႔မရွိဘူး ခင္ဗ်။ ဒီနယ္ေျမမွာ က်ေနာ္တုိ႔က ခံစစ္အေသခ်ထားတဲ့စခန္းေတြ မရွိဘူးေလ။ က်ေနာ္တုိ႔ကေတာ့ အဓိကရန္သူ နအဖကုိပဲ ေျပာက္က်ားစစ္ဆင္ေရးနဲ႔ တုိက္မွာပါ” ဟု ေျပာသည္။

ထုိသုိ႔ ထုိးစစ္ဆင္ခ်ိန္တြင္ ဘုရားသုံးဆူၿမဳိ႕အား ေကအန္ယူမွ ဝင္ေရာက္စီးႏွင္းမည္ဟု သတင္းမ်ားထြက္ေပၚေနၿပီး ဘုရားသုံးဆူၿမဳိ႕ေပၚ စခန္းမ်ားအား ကာကြယ္ရန္ ဒု -ဗုိလ္မႉးႀကီး ျမတ္ထြန္းေအး ဦးစီးသည့္ ခမရ (၂၈၃) အျပင္ ေလွဆိပ္ဂိတ္ ကြၽန္းေခ်ာင္းတြင္ တပ္စြဲထားသည့္ အင္အား (၄၀) ေက်ာ္ရွိ ၎လက္ေအာက္ခံတပ္ကုိလည္း ဘုရားသုံးဆူၿမဳိ႕သုိ႔ ေျပာင္းေရႊ႕ထားေၾကာင္း သိရသည္။

Japanese elections

Japanese election preview 2:11
Japan's recession may boot out the ruling political party. CNN's Kyung Lah reports.
• Disgruntled Japanese prepare to vote - CNN.com



Japan's ruling LDP trails in the polls ahead of the August 30th general election. CNN's Morgan Neill looks at one critical race.
• Disgruntled Japanese prepare to vote - CNN.com

ကရင္ႏွင္႔ကရင္႔ရုိးရာ၀တ္စားဆင္ယင္မႈမ်ား

ကရင္ႏွင္႔ကရင္႔ရုိးရာ၀တ္စားဆင္ယင္မႈမ်ား

ကရင္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လူဦးေရအားျဖင္႔ (၄) သန္းေက်ာ္ရွိေနၾကၿပီး ေနရာေဒသႀကီး (၃) ခုတြင္ေနထိုင္ၾကသည္။ ၄င္းတို႔မွာ (၁) ဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္း၊ စစ္ေတာင္းျမစ္၀ွမ္း၊ သံလြင္ျမစ္၀ွမ္းႏွင္႔ တနသၤသာရီကမ္းရုိးတန္းေဒသ (၂) ဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္းႏွင္႔ စစ္ေတာင္းျမစ္ၾကားရွိ ပဲခူးရုိးမေတာင္တန္းမ်ားႏွင္႔ ခ်ဳိင္႔၀ွမ္းေဒသမ်ား (၃) ရွမ္းကုန္းျပင္ျမင္႔ေတာင္ပိုင္းမွ ကယားျပည္နယ္၊ ကရင္ျပည္နယ္၏ခ်ဳိင္႔၀ွမ္းႏွင္႔ လြင္ျပင္မ်ားအပါအ၀င္ က်ယ္ျပန္႔ေသာ ရွမ္းကုန္းျပင္ျမင္႔ေဒသမ်ားပင္ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ေနထိုင္ၾကေသာ ကရင္မ်ားသည္ ဘာသာစကားအားျဖင္႔ (၁၆) မ်ဳိးခန္႔ကြဲျပားျခားနားၾကၿပီး ယင္းတို႔ကိုအဓိကအားျဖင္႔ အုပ္စုႀကီးႏွစ္ခုျဖစ္ေသာ စေကာ-ဘြဲအုပ္စု (Sgaw-Bghai) ႏွင္႔ပိုးအုပ္စု (Pow) တို႔ပင္ျဖစ္သည္။ စေကာသည္ စေကာ-ဘြဲအုပ္စုတြင္ အက်ယ္ျပန္႔ဆံုး အသံုးျပဳေသာစကား ျဖစ္သကဲ႔သို႔ ပိုးစကားသည္လည္း ပိုးအုပ္စုတြင္ အက်ယ္ျပန္႔ဆံုး ေျပာေသာစကားျဖစ္သည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ကရင္မ်ားကိုေနရာေဒသလိုက္၍ ေျမာက္ပိုင္းကရင္၊ ေတာင္ပိုင္းကရင္ ဟူ၍ခြဲထားျပန္သည္။ ေျမာက္ပိုင္းကရင္မ်ားတြင္ ကယားမ်ားပါ၀င္ၿပီး ေတာင္ပိုင္းကရင္မ်ားတြင္ စေကာႏွင္႔ပိုးတို႔ပါ၀င္သည္။ ထိုသို႔ ကြဲျပားေနျခင္းသည္ ကြဲျပားျခားနားေသာ ျပင္ပရုိးရာယဥ္ေက်းမႈမ်ား၏ လႊမ္းမိုးမႈေၾကာင္႔ျဖစ္သည္ကို ေဖာ္ျပေနပါသည္။ ေျမာက္ပိုင္းကရင္မ်ားသည္ ထိုင္းစကားကိုေျပာေသာ ရွမ္းတို႔ႏွင္႔နီးစပ္မႈ၊ လႊမ္းမိုးမႈကိူခံရသကဲ႔သို႔ ေတာင္ပိုင္းကရင္မ်ားတြင္ မြန္၊ ဗမာတို႔၏ လႊမ္းမိုးမႈရွိေနသည္။ ေျမျပန္႔တြင္ေနေသာကရင္မ်ားႏွင္႔ ေတာင္ကုန္းေတာင္တန္းတြင္ေနထိုင္ၾကေသာ ကရင္မ်ားဟူ၍ ကြဲျပားၾကျပန္သည္။ အထူးသျဖင္႔ ပိုးကရင္မ်ားသည္ ေျမျပန္႔တြင္ေနထိုင္ၾကသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ထိုသို႔ ပိုးကရင္မ်ား ေျမျပန္႔သို႔ေရာက္ရွိသြားရသည္မွာ စေကာကရင္မ်ား၏ တြန္းပို႔မႈေၾကာင္႔ျဖစ္ရသည္ဟု ပိုးကရင္ဒ႑ရီတြင္ဆိုထားသည္။ တစ္ဖန္ေျမျပန္႔တြင္ ေနထိုင္ၾကေသာပိုးကရင္မ်ားသည္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးၾကသည္။ ေတာင္ေပၚတြင္ေနထိုင္ၾကေသာကရင္မ်ားမွာ အမ်ားအားျဖင္႔ ေတာင္ယာလုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ကိုင္ၾကသည္။ ရက္ကန္းလုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္ရာတြင္ ေတာင္ေပၚသားမ်ားသည္ သားေရတပ္ရက္ကန္းစင္မ်ားျဖင္႔ ျပဳလုပ္ၾကေသာ္လည္း ေျမျပန္႔သားမ်ားသည္ ဗမာမ်ားကဲ႔သို႔ သစ္သားေဘာင္တပ္ရက္ကန္းစင္မ်ားျဖင္႔ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ေတာင္ေပၚသားမ်ားသည္ ၀ါဂြမ္းမ်ားက္ုစိုက္ပ်ဳိးၾကေသာ အေလ႔အထရွိၿပီး ယင္း၀ါဂြမ္းထည္မ်ားကို ေျမျပန္႔တြင္ေနထိုင္ၾကေသာ ဗမာ၊ မြန္တို႔ထံရာင္းခ်ၾကသည္။
ဘာသာတရားႏွင္႔ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈအေပၚအေျခခံလ်က္ ကရင္မ်ားသည္ ကြဲျပားၾကျပန္သည္။ ကရင္တို႔၏မိရုိးဖလာယံုၾကည္မႈမွာ နတ္ သို႔မဟုတ္ နာမ္၀ိညာဥ္မ်ားပင္ျဖစ္သည္။ မိရုိးဖလာယံုၾကည္မႈကို ဦးေဆာင္ၾကသူမ်ားသည္ ေက်းရြာလူႀကီးသူမမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ဦးေဆာင္သူရြာသူႀကီးမ်ားသည္ မိရုိးဖလာပြဲက်င္းပရာအခမ္းအနားမ်ားကို စီစဥ္ဦးေဆာင္ၾကၿပီး ေက်းရြာရွိအမ်ဳိးသမီးႀကီးမ်ားမွာ ကြယ္လြန္သူဘိုးဘြားမ်ားအား ကန္ေတာ႔ျခငိး၊ ေရာဂါေ၀ဒနာစြဲကပ္သူမ်ားအား ကုသေပးျခင္း စသည္႔အလုပ္မ်ားကို လုပ္ေဆာင္ရန္တာ၀န္ယူၾကသည္။ မြန္၊ ဗမာ၊ ရွမ္းတို႔၏လႊမ္းမိုးမႈေၾကာင္႔ ကရင္အေတာ္မ်ားမ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားျဖစ္လာၾကသည္။ ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ မိရုိးဖလာယံုၾကည္မႈတို႔၏ ေရာေႏွာယွက္ႏြယ္မႈပင္ျဖစ္သည္။ ၁၉ရာစုတြင္ ခရစ္ယာန္သာသနာျပဳမ်ားေရာက္ရွိလာသာအခါ သူတို႔၏ယံုၾကည္မႈအစဥ္အလာသည္ ပို၍ရႈပ္ေထြးသြားသည္။ ထိုခရစ္ယာန္သာသနာျပဳမ်ားသည္ ၁၈၂၅ ခုႏွစ္ေလာက္တြင္ တနသၤာရီေဒသရွိ ကရင္မ်ားၾကားတြင္ သာသနာျပဴလုပ္ငန္းစတင္ခဲ႔ၾကသည္။ ခရစ္ယာန္သာသနာ၏လႊမ္းမိုးမႈေၾကာင္႔ လူမူေရး။ ဘာသာေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားလည္း မ်ားစြာေပၚထြက္လာခဲ႔ၾကသည္။ ခရစ္ယာန္သာသနာျပဳမ်ားသည္ သာသနာ႔စာသင္ေက်ာင္းမ်ားကို ဖြင္႔လွစ္ခဲ႔ၾကသည္။ ကရင္စာမ်ားကိုလည္းတီထြင္ေရးသားျဖန္႔ေ၀လာၾကသည္။ ကရင္မ်ားကိုလည္း သာသနာအမႈေတာ္ေဆာင္မ်ား၊ေက်ာင္းဆရာမ်ား၊ ဆရာ၀န္မ်ား၊ အစိုးရ၀န္ထမ္းမ်ား ျဖစ္လာရန္ ေလ႔က်င္႔ပ်ဳိးေထာင္ေပးခဲ႔ၾကသည္။ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္ သန္းေခါင္စာရင္းစစ္တန္းအရ ကရင္မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားတြင္ ဘာသာေရးယံုၾကည္မႈကြဲျပားျခားနားမူကို ေအာက္ပါအတိုင္း ေဖာ္ျပထားသည္ကိုေတြ႔ရသည္။ စေကာမွာ ၆၇% ဗုဒၶဘာသာ၊ ၂၅% ခရစ္ယာန္(ႏွစ္ျခင္း)၊ ၈% မိရုိးဖလာ၊ ပိုးမွာ ၉၃% ဗုဒၶဘာသာ၊ ပအို႔မွာ ၁၀၀% ဗုဒၶဘာသာ၊ ကယားမွာ အမ်ားပိုင္းမိရုိးဖလာ၊ အျခားေသာေတာင္ေပၚကရင္အနည္းစုသည္ ႏွစ္ျခင္း၊ ကက္သလစ္၊ အဂၤလီကန္မ်ားျဖစ္လာၾကသည္။
ေတာင္ပိုင္းကရင္မ်ားသည္ ရုိးရာအစဥ္အအလာအရ ေက်းရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို က်င္႔သံုးခဲ႔ၾကသည္။ ေက်းရြာသူႀကီးသည္ ၾသဇာအာဏာရွိသူျဖစ္ၿပီး ရြာသူရြာသားမ်ားအား တရားမွ်တစြာ အုပ္ခ်ဳပ္သူျဖစ္သည္။ ရွမ္းတို႔လႊမ္းမိုးေသာ ေျမာက္ပိုင္းကရင္မ်ားတြင္ ထက္ေအာက္ဆင္႔ကဲအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို က်င္႔သံုးၾကေသာ္လည္း ေဒသတစ္ခုႏွင္႔တစ္ခု မိမိတို႔ကြန္ဖယ္ဒေရးရွင္း( confederation)အသြင္ကို ကရင္နီတို႔ေဒသျဖစ္ေသာ ကနၲာရ၀တီ၊ ေဘာလခဲ၊ ၾကက္ဖိုးႀကီး၊ နမ္႔မယ္ခံုတို႔တြင္ေတြ႔ရသည္။
အေမရိကန္ႏွစ္ျခင္းသာသနာျပဳဆရာ Rev. Harry Ignatius Marshall သည္ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္တြင္ The Karen စာအုပ္ကို ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ႔သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ေနထိုင္ၾကေသာ ကရင္မ်ားတို႔၏ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈမ်ားအေၾကာင္းကို သူ၏စာအုပ္ထဲတြင္ အေသးစိပ္ေဖာ္ျပထားသည္။ ကရင္တို႔၏ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈႏွင္႔ပတ္သက္ေသာ ေရးသားေဖာ္ျပခ်က္မ်ားသည္ အျခားစာအုပ္မ်ားႏွင္႔ ႏႈိင္းယွဥ္လွ်င္ပိုမိုအေသးစိတ္္က်ကာ ပိုမိုျပည္႔စံုသည္ဆိုေသာ္လည္း အားလံုး ၿပီးျပည္႔စံုသည္ဟုမဆိုလိုပါ။ ကရင္တို႔၏၀တ္စားဆင္ယင္မႈႏွင္႔ပတ္သက္၍ေရးသားထားေသာ အခန္း၏နိဒါန္းမွာပင္ သူကဆိုထားသည္မွာ "ကရင္မ်ဳိးႏြယ္စုအားလံုး၏ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈကို အေသးစိတ္ေဖာ္ျပရပါလွ်င္ စေကာ႔တလန္ျပည္လုပ္ သကၠလပ္အ၀တ္စအမွ်င္မ်ားကို ထုတ္ယူေဖာ္ျပသကဲ႔သို႔ စာအုပ္တစ္အုပ္လံုးမွာ ထိုအေၾကာင္းအရာမ်ားႏွင္႔သာ ျပည္႔သြားေပလိမ္႔မည္ ဟုဆိုခဲ႔သည္" မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ Marshall ေဖာ္ျပခဲ႔ေသာ ကရင္တို႔၏၀တ္စားဆင္ယင္မႈမ်ားမွာ အျပည္႔စံုဆံုးေသာအခ်က္အလက္မ်ားဟု မွတ္တမ္းတင္ရေပမည္။
ကရင္ရုိးရာ၀တ္စံုမ်ားသည္ အမ်ားအားျဖင္႔ ဆင္တူၾကပါသည္။ ကရင္အမ်ား၀တ္ၾကသည္႔ ရုိးရာ၀တ္စံုမွာ ကရင္သင္တိုင္းပင္ျဖစ္သည္။ ထိုသင္တိုင္း၏အရွည္ႏွင္႔ အေရာင္အေသြးခ်ယ္သမူမွာမူ ေနရာေဒသအလိုက္ အလြန္ပင္ကြဲျပားၾကပါသည္။ သင္တိုင္းမ်ားကို အမ်ဳိးသားေရာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားပါ ၀တ္ဆင္ၾကသည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ ထမီကိုလည္း ၀တ္ဆင္ၾကသည္။ ထမီတြင္လည္းအဆင္အမ်ဳိးမ်ဳိး ကြဲျပားၾကသည္။ ေရွးယခင္ကဆိုရင္ သြားလာမႈခက္ခဲေသာ အရပ္ေဒသတြင္ေနထိုင္ၾကေသာ ကရင္အမ်ုိးသားမ်ားသည္ Loincloth ေခၚေဘာင္းဘီတိုမ်ားကိုသာ ၀တ္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ၂၀ ရာစုအစပိုင္းေရာက္ေသာအခါ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာေဘာင္းဘီရွည္မ်ားကို ၀တ္ဆင္လာၾကသည္ကိုေတြ႔ရသည္။ Spearman (1880, II:228) ကေဘာင္းဘီရွည္၀တ္ျခင္းသည္ေျမာက္ပိုင္းေဒသတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ားတြင္ ပိုမိုေတြ႔ရၿပီး သင္တိုင္မ်ားကို ေတာင္ပိုင္းေဒသေန ကရင္မ်ားတြင္ပိုမို၀တ္ဆင္ၾကသည္ကိုေတြ႔ရေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ႔သည္။ အျခား၀တ္စားဆင္ယင္မႈတစ္ခုမွာ အမ်ားစုသံုးစြဲၾကသည္႔ ကရင္လြယ္အိတ္မ်ားပင္ျဖစ္သည္။ အမ်ားပိုင္းမွာ အဆင္မပါ ေျပာင္ေခ်ာကရင္လြယ္အိတ္မ်ားျဖစ္သည္။ ကရင္အမ်ားစုသည္ ျခံဳေစာင္ကိုလည္းယက္လုပ္ၾကသည္။
Marshall (1922:37) သည္ ကရင္တို႔၏ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈ ျဖစ္ေပၚေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို ၁၉၂၀ ခုႏွစ္မ်ား အစမွာကတည္းကပင္ မ်ားစြာေလ႔လာခဲ႔သည္။ သူ၏ေလ႔လာခ်က္အရ ျမန္မာႏုိင္ငံေအာက္ပိုင္း ျမစ္၀ကြ်န္းေပၚေဒသႏွင္႔ ေျမျပန္႔တြင္ေနထိုင္ၾကေသာ ကရင္မ်ားသည္ ဗမာမ်ားကဲ႔သို႔၀တ္စားဆင္ယင္ၾကသည္။ ပြဲေတာ္အခ်ိန္မ်ားတြင္သာ ကရင္ရုိးယာ၀တ္စံုမ်ားကို ၀တ္ဆင္ၾကသည္။ ေျမာက္ပိုင္းႏွင္႔ အေရွ႔ပိုင္းေနကရင္မ်ားမွာ ရွမ္းအ၀တ္အစားမ်ားကို ၀တ္ဆင္ၾကတတ္သည္။ အမ်ုိးသမီးမ်ားမွာ အမ်ဳိးသားမ်ားထက္ ရုိးယာ၀တ္စံုမ်ားကို၀တ္ဆင္ၾကသည္။ ေက်းရြာတြင္ အမ်ိဳးသားမ်ားသည္ ဗမာအ၀တ္အစားမ်ားကို ၀တ္ဆင္ၾကေသာအခါသာလွ်င္ ကရင္အမ်ုိးသမီးႀကီးမ်ားသည္ မိမိတို႔၏အနက္ေရာင္သင္တိုင္းကို ဗမာအက်လံုခ်ည္ဖံုးကာ ၀တ္ဆင္ၾကသည္ဟု Marshall (1922:38) ကဆိုထားသည္။
လြန္ခဲ႔ေသာႏွစ္ကာလအတြင္း ကရင္ရုိးယာ၀တ္စံုအေၾကာင္းကို ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေလ႔လာရန္မလြယ္ကူသျဖင္႔ ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ရွိ စေကာႏွင္႔ပိုးကရင္မ်ားထံမွ အခ်က္အလက္အခ်ဳိ႔ကို ေကာက္ယူႏုိင္ခဲ႔ပါသည္။ ပအို႔၊ ကယားႏွင္႔ ဘြဲမ်ားလည္း နယ္စပ္ေဒသတြင္ရွိၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္ထိုင္းႏုိင္ငံရွိ ကရင္အေၾကာင္းေရးသားရာတြင္ ထိုသူတို႔အေၾကာင္းကို ထည္႔သြင္းေဖာ္ျပထားျခင္းမရွိေခ်။ ထိုင္းႏုိင္ငံေျမာက္ပိုင္းႏွင္႔ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိေတာင္ေပၚေဒသတြင္ သာသနာျပဳမ်ားအျဖစ္ ႏွစ္မ်ားစြာေနထိုင္ခဲ႔ၾကေသာ Paul ႏွင္႔ Elaine တို႔ေရးသားေသာ Peoples of the Golden Triangle (1984:68-99) ပါအခန္းတစ္ခန္းႏွင္႔ E.M.Hinton (1974) ေရးသားခဲ႔ေသာ The Journal of the Siam ပါေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ အေျခခံထားလ်က္ေဖာ္ျပလိုပါသည္။ စေကာႏွင္႔ ပိုးကရင္၀တ္စံုအေၾကာင္းကို ေရးသားထားေသာ Lewis တို႔စာတြင္ ''ကရင္" ဆိုေသာစကားသည္ "ရက္ကန္းယက္"သူမ်ားႏွင္႔ ထပ္တူေတြ႔ျမင္ႏုိင္သည္ဟုဆိုထားသည္။ လို႔ေၾကာင္႔ ကရင္တို႔ယက္ကန္းမွထြက္ေပၚလာေသာ ထုတ္ကုန္ပစၥည္း မ်ားသည္နာမည္ႀကီးလွပါသည္။ Hinton ၏သုေတသနလုပ္ငန္းမွာ ၁၉၆၈-၆၉ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာနယ္စပ္တစ္ေနရာရွိ ပိုးကရင္ရြာတစ္ရြာတြင္ ေတြ႔ျမင္ေလ႔လာခဲ႔သမွ်ကို တင္ျပထားျခင္းျဖစ္သည္။ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခ်က္ႏွစ္ရပ္စလံုးမွာ မ်ားစြာပံုေဖာ္မႈမ်ားကို ျပဳလုပ္ႏုိင္သည္။
စေကာ-ဘြဲကရင္
(The Sgaw-Bghai Karen)
စေကာ-ဘြဲအုပ္စုကို တစ္ဖန္ ဘာသာစကားအရ စေကာ၊ ဘြဲ၊ ကယား၊ ပရဲ႕ စသည္ျဖင္႔ ခြဲႏုိင္ေသးသည္။ စေကာစကားသည္ စေကာႏွင္႔ ပကူးစကားႏွစ္မ်ဳိးစလံုး ပါ၀င္သည္။ ဘြဲစကားတြင္ ဘြဲ၊ ေဂဘား၊ ေဂခို၊ ပထါ၊ ပေဒါင္၊ ပါ၀င္သည္။ ပရဲ႔စကားတြင္ ပရဲ႔မ်ားသာပါ၀င္သည္။
စေကာ (Sgaw)
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ စေကာကရင္ (၂) သန္း၀န္းက်င္ေနထိုင္ၾကၿပီး ထိုင္းႏုိင္ငံတြင္ သံုးသိန္းခန္႔ရွိသည္။ အမ်ားစုမွာ ဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္းႏွင္႔ စစ္ေတာင္းျမစ္ၾကားရွိ ပဲခူးရုိးမတြင္လည္း ေနထိုင္ၾကသည္။ Spearman (1888,II:628) ကသူတို႔ကို ''ျငိမ္းခ်မ္းျခင္းကိုအျမတ္ႏုိးဆံုးေသာကရင္မ်ဳိးႏြယ္စု'' ဟူ၍ပင္တင္စားေခၚေ၀ၚခဲ႔သည္။ ပိုးကရင္တို႔ႏွင္႔ ပိုးကရင္တို႔ႏွင္႔ ရန္ဘက္ျဖစ္ခဲ႔ဖူးသည္ဟု ေဖာ္ျပခဲ႔သည္။ သူကဆက္လက္၍ "ျမိတ္ေဒသရွိပိုးကရင္မ်ားကို တစ္စိတ္တစ္ေဒသအားျဖင္႔ ေခ်မႈန္းခဲ႔သည္ကိုလည္ေကာင္း၊ အဂၤလိပ္တို႔ တနသၤာရီကိုသိမ္းပိုက္စဥ္က ပိုးကရင္တို႕ကို၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ရာတြင္ ပါ၀င္ခဲ႔မႈမ်ားရွိေၾကာင္း" ကို ေဖာ္ျပခဲ႔သည္။
Spearman (1888,II:628) က ကရင္ရုိးရာစတ္စံုအေေၾကာင္းေဖာ္ျပရာတြင္ "ကရင္ရုိးရာ၀တ္စံုသည္ အျဖဴေရာင္သင္တိုင္းတြင္ အနီေရာင္အစင္းေလးမ်ားျဖင္႔ ယက္က္ထားသည္"ဟုေဖာ္ျပသည္။ Marshall က ကရင္၀တ္စံုအေၾကာင္းပိုမိုစံုလင္စြာ ေဖာ္ျပထားသည္။ ေတာင္ေပၚေနသူမ်ားသည္ ပခံုးမွေျခသလံုးသားအထိက်ေသာသင္တိုင္းကို ၀တ္ဆင္ၾကသည္။ ပဲခိုးရုိးမတြင္ စေကာမ်ားသည္အေပၚပိုင္းတြင္ အျဖဴေရာင္ရွိၿပီီး အနီေရာင္စင္းေၾကာင္းပါလ်က္ ေအာက္ေျခ၌လည္းအနီေရာင္ျဖင္႔ရက္ထားေသာသင္တိုင္းကို ၀တ္ၾကသည္။ အေရာင္ႏွစ္ခုၾကားတြင္ ဇာထိုးပန္းထိုးမ်ားရွိေသးသည္။ ေမာ္လၿမိဳင္၊ ဖာပြန္ေဒသမ်ားႏွင္႔ အေရွ႔ဘက္ပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ သင္တိုင္းကို အျဖဴေရာင္ အနီေရာင္အစင္းႏွစ္ေၾကာင္းကို ထက္ေအာက္ယွက္ႏြယ္ထားလ်က္ ယက္လုပ္ၾကသည္။
အမ်ဳိးသမီးငယ္မ်ားသည္ ေျခက်င္း၀တ္အထိက်ေသာ ကရင္သင္တိုင္းမ်ားကို ၀တ္ထားၾကသည္ဟုလည္း ေဖာ္ျပထားသည္။ အပ်ဳိေဖာ္၀င္လာေသာ အမ်ဳိးသမီးတိုင္းသည္ သင္တိုင္းႏွင္႔စကပ္မ်ားကို၀တ္ၾကသည္။ ဆက္လက္၍ Marshall (1922:28) က အခ်ဳိ႔ရြာမ်ားတြင္ ကရင္အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ အျဖဴေရာင္သင္တိုင္းမ်ားကို၀တ္ဆင္ၾကသည္။ အခ်ဳိ႔ရြာမ်ားတြင္ တစ္ဖန္ ကရင္အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ အနက္ေရာင္သင္တိုင္းမ်ားကို ၀တ္ၾကျပန္သည္။ ထိုသင္တိုင္းတြင္ လည္ပင္းႏွင္႔ လက္၀ေလာက္တြင္ အေရာင္မ်ားကြန္႔ထားသည္။ အခ်ဳိ႔ေဒသမ်ားတြင္ အိမ္ေထာင္မက်မီအထိ အပ်ဳိမ်ားသည္ေျခက်ဥ္း၀တ္အထိက်ေသာ အျဖဴေရာင္သင္တိုင္းမ်ားကို ၀တ္ဆင္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ထမီစကပ္ကိုအမ်ားပိုင္း ၀တ္ဆင္ၾကသည္။ အရြယ္ေရာက္သည္႔အခ်ိန္အထိ သင္တိုင္းတိုမ်ားကိုလည္း ၀တ္ဆင္ၾကသည္။
စေကာကရင္အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈပံုစံ၊ ဒီဇိုင္းႏွင္႔ ပတ္သက္၍လည္း Marshall (1922:38) က ထိုအစဥ္အလာသည္ စပါးႀကီးေျမြဒ႑ရီမွဆင္းသက္လာသည္ဟုဆိုသည္။ ဒ႑ရီအရ ေနာ္မူအိုင္ကို စပါးႀကီးေျမြျဖဴတစ္ေကာင္က ခိုးယူသြားခဲ႔ၿပီ တြင္းထဲတြင္၀ွက္ထားသည္။ ေျမြတြင္းထဲတြင္ ေရာက္ေနေသာေနာ္မူအိုင္ကို ေယာက်္ားျဖစ္သူကအသက္ေပး၍ ကယ္ယူခဲ႔သည္။ထိုသို႔ျဖင္႔ အမ်ဳိးသမီးမွာ လြတ္ေျမာက္သြားၿပီး ေျမပၚသို႔ျပန္တက္လာႏုိင္ေတာ႔သည္။
လိုဒ႑ရီအေပၚအေျချပဳလ်က္ အမ်ဳိးမ်ဳိးအဓိိပၸာယ္ေဖာ္ခဲ႔ၾကသည္႔ အနက္တစ္ခုမွာ "စပါးႀကီးေျမြသည္ မိမိအေရခံြအတိုင္း အမ်ဳိးသမီးအားသင္တိုင္းကို ယက္ရန္ခိုင္းေစသကဲ႔သို႔ အမ်ဳိးသမီးဘက္မွလည္း စပါႀကီးေျမြပါးစပ္မွ လြတ္ေျမာက္ျခင္းအတြက္ ေက်းဇူးတုန္႔ျပန္ေသာအားျဖင္႔ စပါႀကီးအေရခံြအတိုင္း အ၀တ္ယက္လုပ္ျခင္းျဖစ္သည္။ " Gotegorg တြင္ ဖြင္႔လွစ္ျပထားေသာ Ethnographcam Museum ျပတိုက္တစ္ခုတြင္ စေကာကရင္လံုခ်ည္သံုးမ်ဳိးကို ေဖာ္ျပထားသည္ဟု Hansan (1960) က ဆိုခဲ႔ဖူးသည္။ ထိုသံုးမ်ဳိးမွာ (၁) ေတာက္ပေသာ အနီေရာင္ခ်ည္ထည္ လက္လက္ေပၚတြင္ အထည္ေအာက္အစိမ္းေရာင္ အစင္းေၾကာင္းမ်ားပါရွိသည္႔ လံူခ်ည္ (AC#35.39.715)၊ (၂) အထက္ပိုင္းတြင္ အနီေရာင္ခ်ည္ထည္ျဖင္႔ ယက္လုပ္ထားၿပီး ေအာက္ပိုင္းတြင္ အနီေရာင္လက္ေနေသာ ခ်ည္ထည္ျဖင္႔ ယက္လုပ္သည္႔လံုခ်ည္ (AC#35.39.801)၊ (၃) အနက္၊ အျဖဴေရာင္ႏွင္႔ အနီေရာင္ပါရွိေသာ အမ်ဳိးသား၀တ္လံုခ်ည္ (AC#35.39.710) ထိုျပတိုက္ထဲတြင္ ကရင္ေခါင္းေပါင္းကိုလည္း ေတြ႔ရသည္။ ကရင္ေခါင္းေပါင္းသည္ အျဖဴေရာင္ခ်ည္ထည္ေပၚတြင္ အ၀ါ၊ အစိမ္းေရာင္ ကန္႔လန္႔ျဖတ္ပါ၀င္ၿပီး အနီေရာင္မွာ အထက္ေအာက္အစင္းျဖစ္သည္။
ပကူး (Paku)
ေတာင္ငူအေရွ႔ေတာင္တန္းရွိ ကယားျပည္နယ္တြင္ ပကူးကရင္ (၅၀၀၀) ခန္႔ ေနထိုင္ၾကသည္။ Spearman (1888,II:471) က ေဖာ္ျပသည္မွာ ပကူးကရင္မ်ားသည္ ကရင္နီမ်ား၏ ရုတ္တရက္၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ျခင္းကို အႀကီးအက်ယ္ခံခဲ႔ရသည္။ ပကူးကရင္ရြာမ်ားလည္း ပ်က္စီးခဲ႔ရသည္။ Spearman က ဤေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေရးသားေသာအခ်ိန္တြင္ ပကူးကရင္ (၂၀၀၀) ခန္႔သည္ ခရစ္ယာန္ဘာသာသို႔ ကူးေျပာင္းလ်က္ရွိေနၿပီ္ဟု သိရသည္။ ပကူးကရင္မ်ား၏ အ၀တ္အစားႏွင္႔ပတ္သက္၍ Spearman (1888,II:167) က ေဖာ္ျပရာတြင္ "အျဖဴေရာင္သင္တိုင္းတြင္ အစင္းမရွိ ၊ဇာထိုးပန္းထိုးပါေသာ က်ဥ္းေျမာင္းေသာေအာက္ေျခတြင္ အနားသပ္ကို ယက္ထားသည္ တစ္ရြာႏွင္႔္႔တစ္ရြာ ပံုစံမတူၾကေခ်။" Marshall(1922:35) ကလည္း အလားတူဆိုထားသည္မွာ "ပကူးအမ်ုိးသားမ်ားသည္ အျဖဴေရာင္သင္တိုင္းကို၀တ္ၾကသည္။ ထိုသင္တိုင္း၏ေအာက္ေျခတြင္ က်ဥ္းေျမာင္းေသာ အနီေရာင္အနားသပ္မ်ားရွိသည္။ ေက်းရြာတစ္ရြာႏွင္႔တစ္ရြာ သီးျခားအမွတ္အသားမ်ား ရွိသည္။"
ဘြဲ (Bwe)
ဘြဲကို ဘဂဲ (Bghai) ကရင္မ်ားဟုလည္းေခၚၾကသည္။ ဘြဲ (၁၆၀၀၀) ခန္႔သည္ ေတာင္ငူ၀န္းက်င္ရွိ ေတာင္တန္းမ်ားႏွင္႔ ကယားျပည္နယ္ အေနာက္ေတာင္ဘက္ ေက်းေဘာ္ႀကီးေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္လည္း အနည္းစုေနထိုင္ၾကသည္။
၁၈၆၀ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း ေတာင္ငူခရုိင္တြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးအျဖစ္ အမႈထမ္းေဆာင္ခဲ႔ေသာ A.R.McMahon ဆိုသူသည္ဘြဲတို႔၏ ၀တ္စံုႏွင္႔ပတ္သက္၍ ပထမဦးဆံုးေဖာ္ျပခဲ႔သည္။ A.RMcMahon (1876:300-301) အဆိုအရ "ဘြဲတို႔သည္ စစ္ေတာင္းျမစ္ကမ္းတြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ ေကခိုမ်ားကဲ႔သို႔ ၀တ္စံုမ်ားကို၀တ္ၾကသည္ သူတို႔အ၀တ္ေအာက္ေျခပိုင္းတြင္ အနီေရာင္အစင္းမ်ားယက္ထားသည္။ သူတို႔ႏွင္႔ေတာင္ဘက္ပိုင္းတြင္ ေနၾကသူမ်ားသည္ လက္မပါေသာ သင္တိုင္းမ်ားကို၀တ္ၾကသည္။" သူကဆက္လက္၍ ဆိုထားသည္မွာ "သာသနာျပဳမ်ားသည္ သူတို႔၏အ၀တ္ေပၚမူတည္၍ ေဘာင္းဘီရွည္၀တ္ ဘြဲ "(Pant Bhai) ႏွင္႔ သင္တိုင္း၀တ္ (Tunic Bghai) ဟူ၍ ခြဲျခားသိျမင္ၾကသည္။" တစ္ဖန္ Spearman (1888,I:167) က ခရစ္ယာန္သာသနာျပဳ ေဒါက္တာ Manson Mopgha ၏ေဖာ္ျပခ်က္ကိုအေျချပဳကာ မို႔ပါ Mopha တို႔၏ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈႏွင္႔ပတ္သက္၍ ေဖာ္ျပျပန္သည္မွာ "မို႔ပါတို႔သည္ ခရစ္ယာန္ညာသာသို႔ အဦးဆံုး၀င္လာေသာအဖြဲ႔ျဖစ္ပ့သည္။ သူတို႔သည္ သင္တိုင္း၀တ္ ဘြဲ (Tunic Bghai) အဖြဲ႔ျဖစ္သည္။ အျဖဴေရာင္သင္တိုင္းတြင္ အနီေရာင္အစင္းေၾကာင္းrမ်ားပါ၀င္သည္။"
Marshall (1922:35) ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ သာသနာျပဳခဲ႔စဥ္က ဘြဲတို႔သည္သင္တိုင္းမ်ားကို၀တ္ဆင္ၾကေၾကာင္း သူတို႔၏သင္တိုင္းမ်ားသည္ စေကာႏွင္႔ ပိုးတို႔၀တ္ေသာသင္တိုင္းမ်ားထက္ ပိုမိုတိုၿပီး တင္းၾကပ္စြာ၀တ္ဆင္ၾကေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ႔သည္။ "ယခင္က ဘြဲတို႔သည္ ေဘာင္းဘီတိုမ်ားကို၀တ္ၾကေသာ္လည္း ယခုအခါ ေဘာင္းဘီရွည္မ်ားကို ၀တ္လာၾကသည္။" အုပ္စုတစ္စုႏွင္႔တစ္စု မတူညီျခားနားေၾကာင္းကိုလည္း သူကဆက္လက္ေဖာ္ျပထားသည္။ "ဘြဲတို႔သည္ အထက္ေအာက္ အစင္းလိုက္ပါေသာသင္တိုင္းမ်ားကို ၀တ္ၾကသည္။ သူတို႔ထဲ တစ္ခ်ဳိ႔ျဖစ္ေသာ မို႔ပါတို႔သည္ အနီေရာင္ အစင္းပါအ၀တ္မ်ားကို၀တ္ၾကသည္။ ေဘာင္းဘီရွည္၀တ္ဘြဲ (Pant Bghai) တို႔မွာ သူတို႔သင္တိုင္းမ်ား၏ ေအာက္ေျခတြင္ အေရာင္ေတာက္ေသာ အစင္းမ်ားကိုေဖာထားၾကသည္။ Marshall (1922:38-39) က မို႔ပါတို႔၏ ၀တ္စံုမ်ားတြင္ အမည္းေရာင္ ေအာက္ခံေပၚတြင္ အ၀ါေရာင္၊ အစိမ္းေရာင္တို႔ကို ေရာယွက္ထားသည္ကို မိမိစာေရးသည္႔အခ်ိန္အထိ ေတြ႔ရေသးသည္။ သို႔ေသာ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အမ်ဳိးသမီးငယ္မ်ားမွာ ထိုသို႔ယက္လုပ္၀တ္ဆင္ျခင္း မျပဳၾကေတာ႔ေပ။ ထိုသို႔အျခား ဘြဲအမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ အမဲေရာင္ထမီ သို႔မဟုတ္ စကပ္မ်ားကိုသာ ၀တ္ဆင္လာၾကသည္။ ထိုစကပ္မ်ားတြင္ အနီေရာင္ကန္႔လန္႔စင္းေၾကာင္းမ်ားကိုႏွင္႔ အနီေရာင္အစင္းေၾကာင္းကို အလယ္တြင္ယက္ထားသည္။
Spearman (1888,II:114) သည္ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈအေၾကာင္းေျပာရာတြင္ အသုဘ အခမ္းအနားမ်ားႏွင္႔ဆက္စပ္လ်က္ ကြဲျပားျခားနားၾကပံု အေၾကာင္းမ်ားကိုေဖာ္ျပခဲ႔သည္။ ေသလြန္သူမ်ားအတြက္ သတိရျပဳလုပ္က်င္းပေသာ ႏွစ္ပတ္လည္ပြဲေတာ္မ်ားအေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပရာတြင္ ေသလြန္သူတို႔အတြက္ ေအာက္ေမ႔ဖြယ္အခမ္းအနားကို ထိုသူေသလြန္ၿပီးသံုးႏွစ္အၾကာတြင္ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ၾသဂုတ္ သို႔မဟုတ္ စက္တင္ဘာလဆန္းတြင္ က်င္းပၾကသည္။ ၀ါးကိုင္းတစ္ေခ်ာင္းကို အိမ္ေထာင္႔တစ္ေနရာတြင္ ကန္႔လန္႔ျဖတ္တန္းထားလိုက္သည္။ ထို၀ါးတန္းေပၚသို႔ အ၀တ္သင္တိုင္းသစ္မ်ား၊ ပုတီးကံုးမ်ားကို...ခ်ိတ္ဆြဲထားၾကသည္။ ေသလြန္သူအားရည္စူးပူေဇာ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုအခမ္းအနားကို ဦးေဆာင္သူဘုန္းေတာ္ႀကီးအားလည္း ဇာထိုးပန္းထိုးသင္တိုင္းကို ေပးလွဴၾကသည္။တစ္ခါတစ္ရံ ထိုသင္တိုင္းမ်ားသည္ ပိုးထည္မ်ားျဖင္႔ယက္လုပ္ထားသည္။ အမ်ားအားျဖင္႔ အနီေရာင္ပိုးထည္မ်ားျဖင္႔ ရက္လုပ္ထားၾကၿပီး သာမာန္သင္တိုင္းမ်ားထက္ ပိုရွည္သည္။ Spearman (1888,II:120)ံု
ေဂဘား (Geba)
ေဂဘားမ်ားကို မယ္ပူ သို႔မဟုတ္ ကရင္ျဖဴဟုလည္းေခၚၾကသည္။ လူဦးေရအားျဖင္႔ (၄၀၀၀၀) ခန္႔ရွိၿပီး ကယားျပည္နယ္ေျမာက္ဘက္ႏွင္႔ ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း မိုးျဗဲေဒသတြင္ေတြ႔ရသည္။ သူတို႔အမ်ားပိုင္းသည္ ခရစ္ယာန္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။
ေဂခို(Geku)
လူဦးေရအားျဖင္႔ (၁၀၀၀၀) ခန္႔ရွိေသာ ေဂခိုမ်ားသည္ ရမည္းသင္းႏွင္႔ ေတာင္ငူခရုိင္၊ မိုးျဗဲေဒသရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္းတြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ Spearmen (1888,II149) သည္ ၄င္းတို႔အား လူရုိင္းလုၾကမ္းအမ်ဳိးဟုေခၚထားသည္။ ႏွစ္ျခင္းခရစ္ယာန္သာသနာမ်ား၏လြမ္းမိုးမႈ အမ်ားဆံုးခံၾကရၿပီး ခရစ္ယာန္အမ်ားဆံုးျဖစ္လာၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။ ၁၉ ရာစုေနာက္ပိုင္းတြင္ အဂၤလိပ္နစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္ ေရာက္လာၾကသည္။
McMahon (1876:306) ၄င္းတို႔ကို ေဂခိုဟုေခၚၾကသည္။ ေဂခိုအမ်ဳိးသားမ်ားသည္ လက္တိုအကၤ်ီမ်ားကို၀တ္ၾကသည္။ ထိုအကၤ်ီေအာက္ေျခတြင္ အနီေရာင္ဇာထိုးပန္းထိုးမ်ားရွိသည္။ ဘြဲတို႔၀တ္ဆင္သကဲ႔သို႔ျဖစ္သည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားမွာ သာမာန္ကုတ္အကၤ်ီမ်ားကိုသာ၀တ္ဆင္ၾကၿပီး အနီေရာင္၊ အျဖဴေရာင္ အေပၚ၀တ္ရုံဂ်က္ကက္မ်ားျဖင္႔ ထပ္၀တ္ၾကသည္။ Spearman (1888,II:149) က ေဂခိုတို႔၏ အ၀တ္အစားႏွင္႔ပတ္သက္၍ ေဖာ္ျပရာတြင္ ပိုးထည္ေဘာင္းဘီရွည္မ်ားကို တစ္ခါတစ္ရံ ဇာထိုးပန္းထိုးျပဳလုပ္ထားသည္။ ေအာက္ေျခတြင္ အနီေရာင္လိုင္းမ်ားေဖာ္ထားသည္။ တက္လာေသာေန ၀န္းနီအသြင္ေဆာင္သည္။ ဘြဲတို႔သည္ ပိုးေကာင္မ်ားကိုေမြးျမဴၾကၿပီး ပိုးထည္မ်ားကို ကိုယ္တိုင္ထုတ္လုပ္ၾကသည္။ Marshall (1922:35) ကလည္း ေဂခိုအမ်ဳိးသားမ်ားသည္ တက္ေန၀န္းအသြင္ရွိေတာက္ပေသာ အစင္းေၾကာင္းပါ ဇာထိုးပန္းထိုးလုပ္သင္တိုင္းကို ၀တ္ဆင္ၾကသည္ဟုဆိုထားသည္။
လထ(Lahta)
ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ပိုး(Pho) အုပ္စုတြင ပအို႔ ္(Pao)ႏွင္႔ပိုး(Pwo) မ်ားပါ၀င္သည္။ ထိုင္းႏုိင္ငံတြင္အျခား စကားကြဲမ်ားစြာမ်ားစြာရွိသည္။ ပအို႔ႏွင္႔ ပိုးႏွစ္မ်ဳိးစလံုးသည္ ေတာင္ပိုင္းကရင္မ်ား ပါ၀င္ၾကသည္။
ပိုး (Pwo)
ပိုးမ်ားသည္ တစ္ခါတစ္ရံ ပို၊ မႏူ သို႔မဟုတ္ ကရင္ျဖဴမ်ားဟုေခၚၾကသည္။ ဧရာ၀တီျမစ္၀ကြန္းေပၚေဒသတြင္ ပိုးကရင္ ၁.၂ သန္းေက်ာ္ေနထိုင္ၾကသည္။ ယခင္ အထက္ျမန္မာႏုိင္ငံ လိြဳင္လံုေဒသေတာင္တန္းမ်ားတြင္လည္း အခ်ဳိ႔ေနထိုင္ၾကေသာေၾကာင္႔ သူတို႔ကို ဗမာမ်ားက တလိုင္းကရင္ဟုေခၚၾကသည္။
Scott and Hardiman (1900,I/II:554) တို႔က F.H Gilles ၏ေဖာ္ျပခ်က္ကို အေျဖျပဳလ်က္ လိြဳင္လံု၊ ေပါင္းေလာင္းေဒသရွိ မႏူေခၚကရင္ျဖဴမ်ားတို႔၏ ရုိးရာ၀တ္စံုမ်ားအေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ႔ၾကသည္။ သူတို႔သည္ သင္တိုင္းမ်ားကို၀တ္ဆင္ၾကသည္။ သင္တိုင္းတစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။ လက္တိုျဖစ္သည္။ ေပါင္းေလာင္းေဒသတြင္ ပိုးထည္မ်ားျဖင္႔ယက္ၾကသည္။ တစ္၀က္ျဖဴ တစ္၀က္နီသည္။ ျဖဴေသာအပိုင္းမွာ အေပၚပိုင္းျဖစ္သည္။ ထိုသင္တိုင္းေအာက္တြင္ စကပ္ သို႔မဟုတ္ အမ်ဳိးသမီးအတြင္းအကၤ်ီကိုလည္း ၀တ္ထားၾကသည္။ ေျခာက္လက္မအရွည္ သို႔မဟုတ္ ဒူးဆစ္အထိက်သည္။ ခ်ည္ထည္ျဖင္႔ျပဳလုပ္ထားၿပီး အေရာင္မွာ အမ်ားပိုင္း အနီေရာင္ အျပာနက္ေရာင္ျဖစ္သည္။ တဘက္ဟုေခၚေသာေခါင္းေပါင္းကို ေပါင္းထားသည္။ ေတာင္ရုိးမ်ားေပါင္းေသာေခါင္းေပါင္းႏွင္႔ အလြန္တူသည္။ သစ္ေစးျဖင္႔အေရာင္ဆိုးထားေသာ အ၀တ္ကိုလည္း လက္မပါေသာသင္တိုင္းေနရာတြင္ ထားၾကသည္။ ပြဲလမ္းသဘင္မ်ားတြင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ မိမိတို႔ သဘက္ဖူးေစာင္မ်ားကို ၾကက္ငွက္အေမြးအေတာင္ ေရာင္စံုမွန္စမ်ားဆင္ယင္လ်က္ ေခါင္းေပါင္းၾကသည္။
အမ်ဳိးသားမ်ားလည္း ခါးေလာက္ေရာက္သည္႔သင္တိုင္းမ်ားကို ၀တ္ၾကသည္။ ေဘာင္းဘီရွည္မ်ားလည္း၀တ္ၾကသည္။ ပေလာင္အမ်ဳိးသမီးမ်ားကဲ႔သို႔ ခါးတြင္ခ်ည္ေသာအရာမ်ားကို ပတ္ထားၾကသည္။ အနည္းစုသာ ထိုသို႔ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ေခါင္းေပါင္းကိုခ်ည္ထည္ျဖင္႔ယက္လုပ္သည္။ နဖူးအုပ္လ်က္ ေခါင္းကိုပတ္ထားၾကသည္။
Hinton (1974:27) သည္ထိုင္းႏုိင္ငံရွိ ပိုးကရင္မ်ားအေၾကာင္းေရးသားရာတြင္
အိမ္ေထာင္သည္ႏွင္႔လူလြတ္အၾကား ကြဲျပားျခားနားေသာအမ်ဳိးသမီးအ၀တ္မ်ားအေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပထားသည္။ အိမ္ေထာင္မရွိေသာ အမ်ဳိးသမီးငယ္မ်ားသည္ အနီေရာင္အစင္းပါေသာ ဘေလာက္အကၤ်ီမ်ားကို၀တ္ဆင္ၾကသည္။ သူေနထိုင္ေသာေနရာရွိ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ အ၀တ္အစားမ်ားႏွင္႔ ပတ္သက္၍ ေျပာရာတြင္ အေရာင္မ်ားမွာ ေတာက္ပသည္႔အနီေရာင္ အစိမ္းသို႔မဟုတ္ အနက္ေရာင္ကို ပိုမိုဦးစားေပးၾကသည္။ အဆင္အယင္မ်ားမွာ သူတို႔စိန္ႀကိဳက္ျပဳလုပ္ၾကသည္။
အျခားကရင္မ်ား (Other Karens)
အထက္ေဖာ္ျပပါအုပ္စုခြဲမ်ားတြင္မပါေသာ ကရင္မ်ဳိးႏြယ္စုေလးမ်ဳိးလည္း ေတြ႔ရေသးသည္။ ၄င္းတို႔မွာ မႏူးမေနာ၊ ေ၀ေ၀ၚ၊ ယင္းတလဲ ႏွင္႔ ဇာယိန္းျဖစ္သည္။
မႏူးမေနာ (Manumanaw)
ကယားျပည္နယ္ ၾကက္ဖိုးႀကီးအေနာက္တြင္ မနူးမေနာခရစ္ယာန္မ်ား ခန္႔မွန္းေခ် (၃၀၀၀) ခန္႔ေနထိုင္ၾကသည္။ သူတို႔အ၀တ္အစားမ်ားအေၾကာင္းကို မွတ္တမ္းတင္ထားျခင္းမေတြ႔ရေပ။
ေ၀ေ၀ၚ (Wewaw)
ေ၀ေ၀ၚအေၾကာင္းအက်ဥ္းမွ်ကို Spearman (1880,I:166) ၏မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ေတြ႔ရသည္။ သူကေ၀ေ၀ၚမ်ားသည္ ယဥ္ေက်းမူအဆင္႔နိမ္႔ေသးသည္႔လူမ်ားဟု ယူဆသည္။ သူတို႔သည္ အ၀တ္အစားမ်ဳိးစံု၀တ္သူမ်ား ျဖစ္သည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားမွာ ရက္ကန္းယက္ျခင္း မလုပ္ၾကေသာေၾကာင္႔ အသြင္သ႑န္ခြဲျခား၍မရေသာ အ၀တ္အစားမ်ားကို၀တဆင္္ၾကသည္။
ယင္းတလဲ (Yinale)
ကယားျပည္နယ္ ေဘာလခဲေဒသ ေတာင္ဘက္တြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ယင္းတလဲကရင္အနည္းစု ေနထိုင္ၾကသည္။ သူတို႔အ၀တ္အစားမ်ားအေၾကာင္းကို မွတ္တမ္းတင္ထားျခင္း မေတြ႔ရေပ။
ဇာယိန္း(Zayein)
ဇာယိန္းကို စြမ္းေတာင္ သို႔မဟုတ္ ေခါင္းတိုကရင္မ်ားဟုလည္းေခၚၾကသည္။ ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္းတြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ နားအေပၚဘက္တြင္ ဆံပင္တစ္ခ်ဳိ႔သာခ်န္ထားၿပီး ေခါင္းတံုးရိတ္ၾကသည္ကိုအစြဲျပဳလ်က္ ေခါင္းတိုဟုေခၚၾကျခင္းျဖစ္သည္။ Scott and Hardiman (1900,I/II:539) က F.H Gilles အဆိုျဖစ္ေသာဇာယိန္းမ်ားသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံေအာက္ပိုင္း က်ဳိကၡမီေဒသမွ ျမန္မာႏုိင္ငံအထက္ပိုင္း လိြဳင္ေလာင္ႏွင္႔ မိုင္ပိုင္ေဒသသို႔ေရြ႔သြားၾကသည္ကို ထပ္မံေဖာ္ျပထားသည္။ F.H Gilles က ဇာယိန္းတို႔၏၀တ္စားဆင္ယင္မႈႏွင္႔ ပတ္သက္၍ေရးသားသည္မွာ အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ ၁၅ လက္မအရွည္ရွိေသာ ေဘာင္းဘီရွည္မ်ားကို၀တ္ၾကသည္။ ခါးတြင္ႀကိဳးးႏွင္႔ခ်ည္ထားသည္။ ကုတ္အကၤ်ီရွည္မွာလည္း ဒူးဆစ္အထိေရာက္သည္။ လည္ပင္းတြင္ခ်ည္ထားသည္ သို႔မဟုတ္ ဖြင္႔ဟထားသည္။ ေဘာင္းဘီရွည္ေရာ ကုတ္အကၤ်ီပါ အျဖဴေရာင္ျဖစ္သည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားလည္း သင္တိုင္းတိုမ်ားကို၀တ္ၾကသည္။ အနက္ေရာင္အစင္းသည္ လည္ပင္းကိုပတ္လ်က္ ေက်ာဘက္ ရင္ဘက္ျခမ္းအတိုင္း ေအာက္သို႔သြယ္တန္းသည္။ လက္ေမာင္းစကိုလည္း ပတ္ထားသည္။ ေအာက္ဆံုးအနားသတ္မွာ သံုးလက္မခန္႔ အက်ယ္ထားသည္။ ထိုသင္တိုင္းမ်ဳိးသည္ ဒူးဆစ္ႏွင္႔ေပါင္ၾကားေလာက္တြင္ေရာက္သည္။ အခ်ဳိ႔ကို ခရုခြံမ်ားႏွင္႔ဆင္ယင္ထားသည္။ အတြင္းခံအျဖစ္ စကပ္မ်ားကို၀တ္သည္။ စကပ္မ်ားသည္ ဒူးဆစ္ေလာက္အထိမေရာက္ပါ။ အျဖဴေရာင္ေပၚတြင္ အနက္ေရာင္တင္သည္။ အနီေရာင္ႏွင္႔ အနက္ေရာင္ကိုလည္း အနားသတ္လိုင္းဆြဲထားသည္။ ပထမလိုင္းမွာ လက္မခန္႔က်ယ္၍ ဒုတ္ယလိုင္းမွာ လက္မ၀က္ခန္႔က်ယ္သည္။ တတိယလိုင္းမွာ သံုးလက္မခန္႔ရွိသည္။ အနက္ေရာင္ထိုးထားေသာခ်ည္ထည္ကို ဒူးဆစ္ေအာက္ေျခေထာက္တြင္ ပတ္ထားသည္။ အျပာ သို႔မဟုတ္ အနီေရာင္အ၀တ္စကို ေျခသလံုးတြင္ပတ္ထားသည္။ ေၾကးကြင္းမ်ားကိုလည္း ေျခေထာက္ႏွစ္ဖက္ရွိ ေျခက်င္း၀တ္တြင္ ေလးလက္မခန္႔အထိ ၀တ္ထားသည္။ ေခါင္းကိုလည္း လိပ္ခံုးပံုမို႔ေမာက္ေအာင္ၿဖီးထားသည္။ မို႔ေမာက္ေနေသာဆံပင္ေပၚေအာင္ ေခါင္းေပါင္းလည္းေပါင္းထားသည္။ ေခါင္းေပါင္းကို အမ်ဳိးမ်ဳိးတန္ဆာဆင္ထားသည္။ အျဖဴစႏွင္႔ အနီစရွစ္မ်ဳိးပါရွိသည္။ (၂၀) လက္မရွည္လ်ားၿပီး (၆) လက္မက်ယ္သည္။
Lowis (1919:45) ဇာယိန္းတို႔၏ အ၀တ္အစားတို႔ႏွင္႔ပတ္သက္၍ အတိုခ်ဳပ္ေဖာ္ျပခဲ႔သည္။ သင္တိုင္းႏွင္႔ေျခက်င္း၀တ္ေၾကးကြင္းမ်ားမွာ မ်ဳိးႏြယ္စုတိုင္းရွိ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ သာမာန္အ၀တ္အစားမ်ားျဖစ္သည္။ ေဘာင္းဘီတိုမွာ အမ်ဳိးသားမ်ားအတြက္ ၀တ္ဆင္ေသာအ၀တ္ျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႔ေနရာမ်ားတြင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ ဆံပင္ပံုစံမ်ားမွာ ထူးဆန္းသည္။ Goteborg Ethnographical Museum တြင္ ဇာယိန္းတို႔၏ အ၀တ္အထည္သံုးမ်ဳိးကို ခင္းက်င္းျပသထားသည္။ ပထမတစ္မ်ဳိးမွာ အမ်ုိးသမီး၀တ္လက္တို ဘေလာက္အကၤ်ီ၊ ေဆးဆိုးထားျခင္းမရွိ၊ အျဖဴေရာင္တန္ဆာဆင္ထားျခင္းမရွိ။ (AC#35.39.740)၊ ဒုတိယတစ္မ်ဳိးမွာ အမ်ဳိးသား၀တ္အကၤ်ီ လက္ပါဂ်က္ကက္ျဖစ္သည္။ (AC#35.39.738) တတိယတစ္မ်ဳိးမွာ အမ်ဳိးသား၀တ္ေဘာင္းဘီတို ေဆးမဆိုးထားေသာခ်ည္ထည္၊ အျဖဴေရာင္၊ အညိဳေရာင္ အစင္းမ်ားရွိသည္။ (AC#35.39.739) ၄င္းအားလံုးကို "၀ါသာ" (Watha) တြင္စုေဆာင္းခဲ႔သည္။ အမ်ဳိးသားအကၤ်ီပံုမ်ားကိုလည္း ေတြ႔ရသည္။ ဓါတ္ပံုရုိက္ကူးထားျခင္းမေတြ႔ရ။
Scott and Hardiman (1900,I/II:544) တို႔ကလည္း စင္းစင္း (Sin Sin) ဟုေခၚေသာ ကရင္မ်ဳိးႏြယ္စုအေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပထားသည္။ ဇာယိန္းႏွင္႔တစ္မ်ဳိးတည္းျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ေတာင္သူႏွင္႔ရွမ္းရြာမ်ားတြင္ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ၾကသည္။ သူတို႔ဘာသာစကားကို ထိန္းသိမ္းၾကရန္ လိုအပ္လာသည္။ အေၾကာင္းမွာေတာင္သူတို႔၏ လြမ္းမိုးမႈကို မ်ားစြာခံေနရသည္။ Scott and Hardiman (1900,I/II:545) တို႔အဆိုအရ အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ ေတာင္သူ ဓႏုမ်ားကဲ႔သို႔ ၀တ္စားဆင္ယင္လာၾကေသာ္လည္း အမ်ဳိးသမီးမ်ားမွာ မိမိတို႔ကိုယ္ပိုင္ရုိးရာ၀တ္စံုမ်ားကို ၀တ္ၾကေသးသည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ ဒူးဆစ္အထိေရာက္ေသာ သင္တိုင္းမ်ားကို၀တ္ဆင္ၾကသည္။ အျဖဴေရာင္သင္တိုင္းျဖစ္သည္။ အျပာေရာင္လိိုင္းကိုလည္း လည္ပင္းပတ္လည္ နံေဘးပတ္လည္ ရင္ဘတ္ေက်ာဘက္ထက္ေအာက္ ေဖာ္ထားသည္။ အကၤ်ီလက္မ်ားမွာ အျပာ အနီႀကိဳးမ်ားျဖင္႔ ေဖာ္ထားျပန္သည္။ အနက္ေရာင္ဆိုးထားေသာခ်ည္ကိုလည္း ခါးတြင္ပတ္ထားသည္။ အတြင္းဂါ၀န္ကိုမ၀တ္ၾက။ ေတာင္သူအမ်ုိးသမီးမ်ားကဲ႔သို႔ ေခါင္းေပါင္းၾကသည္။ ဆံပင္ပံုမွာလည္း အတူတူပင္ျဖစ္သည္။
အျခားေသာကရင္မ်ား၏ အမည္မ်ားကို အျခားမွတ္တမ္းစာေပမ်ားတြင္ ေတြ႔ရေသးသည္။ ၄င္းတို႔သည္ အထက္ေဖာ္ျပပါ ကရင္အုပ္စုခြဲမ်ားတြင္ အခ်ဳိ႔ပါ၀င္ၾကၿပီး အခ်ဳိ႔မွာလည္း အျခားအုပ္စုခြဲမ်ား၌ ပါ၀င္ၾကသည္။
(Michale C.Howard ၏ Texitles of the Hill Tribes မွ "The Karen" ကိုျပန္ဆိုျခင္းျဖစ္သည္။


လပုပ္ပုပ္ ဘာသာၿပန္ေရးသားသည္။

Indian police brutality

Human Rights Watch says there is gross abuse by police in India. CNN's Sara Sidner reports.
• Indian police accused of torture
ANY HUMAN CAN'T Access This.....PLease Takecare for Human and Child....
Heal the WORLD...

ကရင္တုိင္းရင္းသားတို႔၏ ကြ်န္းသာယာ

ကရင္တုိင္းရင္းသားတို႔၏ ေအးခ်မ္းသာယာတဲ့ေနရာ....


Monday, 24 August 2009 18:22
အီဒစ္ မီရန္တီ .ကရင္တုိင္းရင္းသား ကေလးငယ္မ်ား ၿငိမ္းခ်မ္း၊ လံုၿခံဳစြာ ဖြံ႔ၿဖိဳး ရွင္သန္ႏုိင္သည့္ ေက်းရြာေလးတခု ရွိေနသည္။ ကေလးမ်ား ပံုမွန္ ေက်ာင္းတက္ႏိုင္ၾကသည္။ မိဘမ်ားႏွင့္အတူ ဘုရားေက်ာင္း ပံုမွန္ သြားႏိုင္သည္။ စစ္သားမ်ားကိုလည္း ေၾကာက္လန္႔ေနစရာမလို။ မိဘမ်ားလည္း ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မဲေပးၾကသည္၊ လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ သြားလာေနၾကသည္။


ေက်ာင္းသြားမည့္ ကရင္ တုိင္းရင္းသား ကေလးငယ္မ်ား
သူတို႔ရြာေလးတြင္ လွ်ပ္စစ္မီး ရွိသည္။ ေရေပးစနစ္မ်ား၊ ေစ်းဆိုင္မ်ားလည္း ရွိသည္။ ဤေနရာေလးမွာ လက္နက္ကုိင္ ပုန္ကန္ တုိက္ခုိက္္မႈ ျဖစ္ပြားေနသည့္ ေကာ္သူးေလ ေဒသအတြင္း တည္ရိွေနျခင္း မဟုတ္ပါ။ ရန္သူမ်ား ပတ္လည္ ဝိုင္းေနသည့္ ကရင္ျပည္နယ္ ဖာပြန္ၿမိဳ႕ ဝန္းက်င္မွ ေက်းရြာေလးလည္း မဟုတ္ပါ။ ေလေဘးသင့္ ဧရာဝတီ ျမစ္ဝကြ်န္းေပၚတြင္လည္း မဟုတ္သည့္ အျပင္ ထိုင္းႏိုင္ငံ အတြင္းမွ တည္ၿငိမ္မႈ မရိွသည့္ ဒုကၡသည္ စခန္း တခုလည္း မဟုတ္ပါ။

ဤရြာကေလး၏အမည္က ဝီဘီဟု ေခၚသည္။ အက္ဒမန္ ပင္လယ္ (ကပၸလီပင္လယ္) အတြင္းရွိ အိႏၵိယ ႏိုင္ငံက ပိုင္ဆိုင္သည့္ ကြ်န္းေလး တခုေပၚတြင္ တည္ရိွသည္။ ဤကြၽန္းေလးကို ၿဗိတိသွ်အစိုးရက ၁၈၅ဝ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ား ကတည္းက သိမ္းပိုက္ခဲ့ၿပီး သူတို႔၏ ကိုလိုနီ ေဒသမ်ားမွ ပုန္ကန္သူမ်ား၊ လူဆုိးမ်ားကို တကြ်န္းပို႔သည့္ ေနရာ ျဖစ္သည္။ အက္ဒမန္ ပင္လယ္ အတြင္းရွိ ကြ်န္းမ်ားက ျမန္မာျပည္ အလယ္ပိုင္း ပဲခူး ရိုးမ ေတာင္တန္းႀကီး ေရထဲ ငုပ္လွ်ဳိးသြားရာမွ ျပန္ေပၚလာေသာ ကြ်န္းမ်ား ျဖစ္ၿပီး၊ ေနာက္ဆံုး ေရခဲေခတ္ ကာလ ပင္လယ္ ေရမ်က္ႏွာျပင္ ျမင့္တက္လာခ်ိန္မွစ၍ ပင္မ ကုန္းေျမႀကီးႏွင့္ ျပတ္ေတာက္ ကြဲကြာ သြားခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။

ဂ်ာရာဝါ (Jarawa)၊ အြန္ဂ်ီ (Onge)၊ ဂရိတ္ အက္ဒမန္နိစ္ (Great Andamanese)၊ စင္တီနီလိစ္ (Sentinelese) စသည့္ ဌာေန တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးမ်ားက လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္တေသာင္းေက်ာ္ကတည္းက ဤကြ်န္းမ်ားေပၚတြင္ ေနထိုင္လာခဲ့ၾကသည္။ သူတို႔ အေရအတြက္က ၅ဝဝ ခန္႔ ရွိႏိုင္သည္။

ဤကြ်န္းငယ္ေလးသည္ ကိုလိုနီေခတ္က အိႏၵိယႏွင့္ ျမန္မာျပည္မွ အက်ဥ္းသားမ်ားကုိ ထားသည့္ေနရာ ျဖစ္ခဲ့ဖူးသည္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးသည့္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဘဂၤါလီ၊ ရန္ခ်ီ (Ranchi) အပါအဝင္ အိႏၵိယႏိုင္ငံမွ ေျပာင္းေရႊ႕ အေျခခ် ေနထိုင္လာသူ တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ စည္ကားလာသည္။

၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္လြန္ ဝန္းက်င္တြင္ ကြ်န္းေပၚရွိ သစ္မာေတာမ်ားကို စီးပြားျဖစ္ ခုတ္လွဲေရာင္းခ်ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္က ၿဗိတိသွ် သစ္ကုန္သည္မ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ကရင္တုိင္းရင္းသားမ်ားကို သစ္ခုတ္လုပ္သားအျဖစ္၊ ဆင္ထိန္းအျဖစ္ ခိုင္းေစရန္ ေခၚေဆာင္လာၾကသည္။

ပထမဦးဆံုးအသုတ္ ခရစ္ယာန္ ဘာသာဝင္ ကရင္မ်ားက ဤကြ်န္းေပၚသို႔ ၁၉၂၅ ခုႏွစ္တြင္ ေရာက္ရိွလာသည္။ သူတို႔ႏွင့္ အတူ သင္းအုပ္ဆရာ ဦးလူႀကီးလည္း အတူပါလာခဲ့သည္။ ေနာက္ဆံုး ကရင္လူမ်ဳိး အေရအတြက္ ရာဂဏန္း အနည္းငယ္ ေရာက္ရွိလာၾကၿပီး သူတို႔ ေနထိုင္ အေျခခ်ရန္ ေျမကြက္မ်ားကိုလည္း အက္ဒမန္ကြ်န္း အလယ္ၿမိဳ႕ ျဖစ္သည့္ မာယာဘန္ဒါ အနီးရွိ ယခု ဝီဘီေက်းရြာ၌ ရရိွခ့ဲၾကသည္။ ၎တုိ႔မွ သက္ဆင္းလာၾကသူမ်ားကို ယခုအခါ ကြ်န္းမ်ားေပၚရွိ ေဒသခံမ်ား အျဖစ္ တရားဝင္ သတ္မွတ္ထားေလသည္။

မၾကာေသးမီႏွစ္မ်ားအတြင္း သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးလာမႈေၾကာင့္ အက္ဒမန္ ကြ်န္းရွိ သစ္ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားလည္း ရပ္ဆိုင္းခဲ့ရသည္။ မာယာဘန္ဒါၿမိဳ႕ အနီးတြင္ လက္က်န္ဆင္မ်ားႏွင့္ ဆင္ဦးစီးမ်ားကို ေတြ႔ႏုိင္သည္။ ဆင္ဦးစီးမ်ားက တျခားေသာ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း လုပ္ငန္းမ်ားကုိ ရွာေနသည္။


ေျမပုံတြင္ အနီေရာင္ ျခယ္ထားသည့္ အလယ္ အက္ဒမန္ ကြ်န္း သည္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ၏ အႀကီးဆံုးကြ်န္း ျဖစ္ၿပီး စတုရန္း ကီလိုမီတာ ၁၅ဝဝ ေက်ာ္ က်ယ္ဝန္းသည္
ဝီဘီေက်းရြာမွ ကရင္လူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ တျခားရြာသားမ်ားက ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား စိုက္ပ်ဳိး စားေသာက္ၾကသက့ဲသုိ႔၊ ေစ်းတြင္လည္း ေရာင္းခ်ၾကသည္။ ကမ္းရိုးတန္းတြင္ ငါး၊ ခရု၊ ကမာမ်ားကုိ ရွာေဖြ စားေသာက္ၾကသည္။ တခ်ဳိ႕က ခရီးသြား ကုမၸဏီမ်ားတြင္ ေရငုပ္သမားမ်ား ျဖစ္ေနၾကသည္။

ေခတ္ပညာတတ္ ကရင္လူငယ္တခ်ဳိ႕က အစိုးရအလုပ္မ်ား လုပ္ကိုင္ၾကသည္။ မာယာဘန္ဒါ၊ ပို႔ဘလဲယား ၿမိဳ႔မ်ားရွိ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ အေရး လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ အဖဲြ႔အစည္းမ်ား၊ ပုဂၢလိက စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္လည္း ဝင္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ေနၾကသည္။ ကရင္လူမ်ဳိးမ်ားက ကိုယ္ခႏၶာ တည္ေဆာက္ပံုအရ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ (ခရစ္ယာန္ဘာသာ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈ အပါအဝင္) ယဥ္ေက်းမႈ အရ ေသာ္လည္းေကာင္း အက္ဒမန္ပင္လယ္ ေတာင္ပိုင္း၊ အိႏၵိယ နီကိုဘာကြ်န္းစုမ်ားေပၚရွိ ဌာေန တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္လည္း တူညီၾကသည္။ တခါတရံ ပို႔ဘလဲယားၿမိဳ႔ေပၚတြင္ ကရင္မ်ားႏွင့္ နီကိုဘာကြ်န္းသားမ်ားက သူတို႔ အခ်င္းခ်င္း ေရာေထြး မွားယြင္းတတ္ၾကေသးသည္။

အလယ္အက္ဒမန္ကြ်န္းသည္ နတ္ကိုးကြယ္သူ ဂ်ာဝါရာလူမ်ဳိးမ်ား ေနထိုင္ရာ ေဒသ ျဖစ္သည္။ ၎တို႔က ပို၍ ညိဳေမွာင္သည့္ အသားအေရာင္ ရွိၾကၿပီး အမဲလိုက္ျခင္း၊ သစ္သီးသစ္ဥမ်ား ရွာေဖြ စားေသာက္ျခင္းျဖင့္ အသက္ေမြးၾကသည္။ ဌာေနတိုင္းရင္းသားမ်ားအတြက္မူ ဤ ကြ်န္းကေလးက သူတို႔ပိုင္ဆိုင္သည့္ သီးျခား ေနရာေလး ျဖစ္ေနသည္။ ကြ်န္း၏အလယ္ကို အက္ဒမန္လမ္းမႀကီး (Adman Trunk Road) ဟုေခၚသည့္ လမ္းမႀကီးတခု ေဖာက္ထားရာ သူတို႔ေဒသကို ကန္႔လတ္ျဖတ္ ျဖတ္သန္းသြားသည္။

၁၉၉ဝ ျပည့္လြန္ ေနာက္ပုိင္းႏွစ္မ်ားတြင္ ဌာေနတိုင္းရင္းသား ဂ်ာဝါရာလူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ လမ္းမႀကီး ေဘးတဖက္တခ်က္တြင္ ေနထိုင္ၾကသည့္ အေျခခ်လာသူမ်ားအၾကား အၾကမ္းဖက္ ထိပ္တိုက္ေတြ႔မႈမ်ား အႀကိမ္ႀကိမ္ရွိခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဂ်ာဝါရာလူမ်ဳိးမ်ား အေပၚ ကူးစက္ေရာဂါမ်ား က်ေရာက္ေစမႈႏွင့္ တျခားေသာ ဆိုးက်ဳိး အႏၱရာယ္ သက္ေရာက္ေစမႈမ်ားေၾကာင့္ အေျခခ်လာသူမ်ားကို ေနရာ ေရႊ႕ေျပာင္းလုိက္သည္။ လမ္းမႀကီးက ပြင့္လ်က္ ဆက္လက္ ရွိေနၿပီး၊ ယာဥ္အသြားအလာ အနည္းငယ္မွ်သာ ရွိသည္။

ဂ်ာဝါရာတုိ႔ကုိ အကာအကြယ္ ေပးေရးအတြက္ ထုိလမ္းမႀကီးကို ပိတ္ပစ္ရန္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ဗဟို တရားရံုးခ်ဳပ္က ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္တြင္ အမိန္႔ ခ်မွတ္ခဲ့ေသာ္လည္း လက္ေတြ႔ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ျခင္း မရွိေသးပါ။ အကယ္၍ လမ္းပိတ္လိုက္လွ်င္ ကရင္လူမ်ဳိးမ်ား ကဲ့သို႔ေသာ မာယာဘန္ဒါေဒသတြင္း ေနထိုင္သူမ်ားအတြက္ အခက္ႀကံဳရဖြယ္ ရွိသည္။ ထုိ႔ျပင္ ပို႔ဘလဲယားဆိပ္ကမ္းၿမိဳ႕မွ တဆင့္ သေဘၤာမ်ားကို အားထား၍သာ သြားလာၾကရဖြယ္ ရွိေနသည္။

ကရင္လူမ်ဳိးမ်ားက အၾကမ္းဖက္ လူမ်ဳိးေရး အဓိကရုဏ္းမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ရာတြင္ ပါဝင္ပတ္သက္ခဲ့ျခင္း မရွိပါ။ သို႔ေသာ္လည္း ကရင္ ဧဝံေဂလိ ခရစ္ယာန္ ဘာသာဝင္မ်ားက ဂ်ာဝါရာတုိ႔ကို လက္ဝါးကပ္တိုင္မ်ား ေပးအပ္ခဲ့သည္ ဟူေသာ သတင္းမ်ား ရွိခဲ့သည္။ ဂ်ာဝါရာတုိ႔က ၎တုိ႔ ပုိင္နက္ရိွ ငါးမ်ား၊ သီးႏွံမ်ားကို လာေရာက္ လုယက္ ခိုးယူၾကသူမ်ားအား ၎တို႔ ဘာသာစကား အရ "ဘီမာ" (ဗမာ) ဟုေခၚၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္မွ ေလွမ်ားျဖင့္ လာေရာက္ၾကသူမ်ားကို ရည္ညႊန္း ေျပာဆိုျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိအထဲတြင္ အလယ္ အက္ဒမန္ကြ်န္းမွ လာေရာက္သူမ်ားႏွင့္ ကရင္တံငါ တခ်ဳိ႕လည္း ပါဝင္ေကာင္း ပါဝင္မည္ ျဖစ္သည္။

မည္သို႔ဆိုေစ ဝီဘီေက်းရြာေလးက တည္ၿငိမ္ ေအးေဆးလွေသာ ရြာေလးတခု ျဖစ္သည္။ ကြန္ကရစ္ ခင္းထားသည့္ လမ္းမ်ား ရွိသည္။ ျမင့္မားသည့္ အုန္းပင္မ်ား၊ အရိပ္ေကာင္းလွသည့္ သစ္ပင္ႀကီးမ်ားလည္း ရွိသည္။ အိမ္ အနည္းငယ္ခန္႔မွာ ဝါးထရံကာ၊ သက္ငယ္မိုး ျဖစ္ေသာ္လည္း အမ်ားစုမွာ ကြန္ကရစ္ခင္း သြပ္မိုးအိမ္မ်ား ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေနထိုင္ၾကသည့္ ကရင္ တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ သူတို႔ဘဝက ေအးေဆး တည္ၿငိမ္လွသည္။ ရႈပ္ေထြး ေပြလီ ျပႆနာမ်ား မရွိ။ ေအးခ်မ္းသည့္ နိဗၺာန္ဘံုကေလးသဖြယ္ ျဖစ္ေနသည္။

ဝီဘီရြာရွိ ကရင္အမ်ဳိးသမီးမ်ားက အိမ္ေထာင္ ထိန္းေက်ာင္းၾကသည့္ မိခင္မ်ား ျဖစ္ၿပီး ေစ်းဆိုင္မ်ား ပိုင္ဆိုင္ ေရာင္းခ်ၾကသူမ်ားလည္း ျဖစ္ေနသည္။ သူတို႔က ဧရာဝတီတိုင္း အတြင္း ေနထိုင္ၾကသည့္ ကရင္လူမ်ဳိးမ်ားကဲ့သို႔ ထဘီႏွင့္ ေဘးတြင္ ၾကယ္သီးတပ္ရသည့္ ရင္ဖုံးအက်ႌကို ဆက္လက္ ဝတ္ဆင္ေနၾကသည္။ ဤေက်းရြာသား အမ်ားစုက ကရင္ စကား ဆက္လက္ေျပာဆိုေနၾကဆဲ ျဖစ္သည္။ အမ်ားစုက စေကာကရင္ ဘာသာစကားကုိ အသုံးျပဳၿပီး တခ်ဳိ႔က ပိုးကရင္ဘာသာကို ေျပာဆိုၾကသည္။ ေက်ာင္းသားေလးမ်ားအတြက္ ကရင္ဘာသာျဖင့္ ျပဳစုထားသည့္ ေက်ာင္းစာအုပ္မ်ား ရိွသည္။

(ဝဲမွ ယာသို႔) ဝီဘီ ေက်းရြာရွိ ဇီယြန္ ႏွစ္ခ်င္း ခရစ္ယာန္ ဘုရားေက်ာင္း၊ သင္းအုပ္ဆရာ ဦးလူႀကီး အထိမ္းအမွတ္ ဘုရားေက်ာင္း၏ အတြင္းပုိင္း ျမင္ကြင္း၊ ပစၥည္းမ်ား စံုလင္လွသည့္ ေက်းလက္ ေစ်းဆိုင္ငယ္ (ဓာတ္ပံုမ်ား- Edith Mirante)
အက္ဒမန္ကြ်န္းေပၚရွိ ကရင္လူမ်ဳိးမ်ားက ဟင္ဒီဘာသာ၊ ျမန္မာဘာသာ စကား တုိ႔ျဖင့္ ေျပာဆုိၾကသည္။ အဂၤလိပ္စကားကိုလည္း မၾကာခဏ အသုံးျပဳၾကသည္။ က်မ အလည္ေရာက္သြားသည့္ေန႔သည္ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ သင္ၾကားေနသည့္ ထုိေက်ာင္းေလး၏ စာသင္ႏွစ္ ေနာက္ဆံုးရက္ ျဖစ္ေနသည္။ ၾကက္ေသြးေရာင္ တူညီဝတ္စံုဝတ္ ေက်ာင္းသားေလးမ်ားက လိေမၼာ္ရည္၊ စမူဆာမ်ား စားေသာက္ၿပီး စာသင္ႏွစ္ ေနာက္ဆုံးေန႔ အထိမ္းအမွတ္ကုိ က်င္းပေနၾကသည္။ မိသားစုတစုက က်မကို ဖိတ္ေခၚသျဖင့္ သူတို႔အိမ္သို႔ လုိက္သြားသည္။ ၎တုိ႔၏ သမီးတဦးျဖစ္သူ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသူက ရွိတ္စပီးယား ျပဇာတ္မ်ားအေၾကာင္းကုိ က်မႏွင့္ ေဆြးေႏြးေျပာဆိုသည္။

မူစလင္ ႏွင့္ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္မ်ား အၾကား အိမ္ေထာင္ျပဳမႈ ရွိေသာ္လည္း ခရစ္ယာန္ ဘာသာဝင္ ကရင္ လူမ်ဳိး အေရအတြက္က ခိုင္ခိုင္မာမာ က်န္ရွိေနဆဲ ျဖစ္သည္။ ဝီဘီေက်းရြာတြင္ ဘုရားေက်ာင္း ၂ ေက်ာင္း ရွိသည္။ ဇီယြန္ (Zion) ႏွစ္ခ်င္း ခရစ္ယာန္ေက်ာင္းႏွင့္ သင္းအုပ္ဆရာ ဦးလူႀကီး အထိမ္းအမွတ္ ဘုရားေက်ာင္းတို႔ ျဖစ္သည္။ ဇီယြန္ ႏွစ္ခ်င္း ခရစ္ယာန္ ဘုရားေက်ာင္းက အခိုင္အခန္႔ တည္ေဆာက္ထားသည့္ အနီေရာင္ မ်က္ႏွာစာတြင္ အကြက္ အေျပာက္မ်ားျဖင့္ မြမ္းမံ ခ်ယ္သထားသည္။ ဘုရားအဝင္မုခ္ဦးႏွင့္ ဆင္တူသည့္၊ သင္းအုပ္ဆရာ ဦးလူႀကီး အထိမ္းအမွတ္ ဘုရားေက်ာင္း၏ အျပာေရာင္ ဂိတ္တံခါးကုိ စကၠဴ အလံမ်ားျဖင့္ ခ်ယ္သထားသည္။

အက္ဒမန္ကြ်န္းေန ကရင္မ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အေျခအေနကို ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းမ်ားမွတဆင့္ လည္းေကာင္း၊ ေရဒီယိုသတင္းမ်ားမွ လည္းေကာင္း သိရိွေနၾကသည္။ ပင္လယ္၏ ဟုိမွာဘက္ရွိ ကရင္လူမ်ဳိးမ်ား၏ အေျခအေနက သူတို႔ႏွင့္ လံုးဝ ကြာျခားလွသည္ကိုလည္း သိရွိေနၾကသည္။ ဝီဘီေက်းရြာ အတြင္း က်မ လည္ပတ္ ၾကည့္ရႈေနစဥ္ "ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေျခအေန ဘယ္လိုရွိသလဲ" ဟု ေမးျမန္းသည္ကိုလည္း ၾကံဳခဲ့ရပါေသးသည္။

၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လထုတ္ Irrawaddy မဂၢဇင္းတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ EDITH MIRANTE ၏ Island of Peace ေဆာင္းပါးကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆို ေဖာ္ျပပါသည္။

စီအိုင္ေအ လွ်ိဳ႕၀ွက္ထိန္းသိမ္းေရးစခန္းက ညွင္းပမ္းႏွိပ္စက္ပံုမ်ား ထုတ္ျပန္မည္

လတ္တေလာႏွစ္ေတြအတြင္း အေမရိကန္ေထာက္လွမ္းေရးရဲ ့ လိွ်႕ဝွက္ အက်ဥ္းေထာင္ေတြထဲမွာ အက်ဥ္းသားေတြ ညွင္းပမ္း ႏွိပ္စက္ခံရတာနဲ ့ပတ္သက္တဲ့ အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္သစ္ေတြကို CIA ေထာက္လွမ္းေရးဌာနက ထုတ္ျပန္ဖို႔ ရွိေနပါတယ္။

တနလၤာေန႔မွာ CIA အႀကီးအကဲ လူသိရွင္ၾကားထုတ္ျပန္မယ့္ အစီရင္ခံစာထဲမွာ အက်ဥ္းသားေတြကို ေရနစ္ေနတဲ့ ခံစားမႈမ်ဳိး ျဖစ္ေအာင္လုပ္တာ၊ ကြပ္မ်က္မယ္ဆိုတာမ်ဳိး ဟန္ျပလုပ္တာ စတဲ့ အႀကီးအက်ယ္ ေဝဖန္ခံေနရတဲ့ နည္းေတြကို သံုးထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ဒီအစီရင္ခံစာကို ၂၀၀၄ခုႏွစ္ထဲက အၿပီးသတ္ခဲ့ေပမဲ့ အခုခ်ိန္ထိ လွ်ိဳ႕ဝွက္ထားတာျဖစ္ပါတယ္။ CIA အရာရွိေတြဟာ အက်ဥ္းသား တေယာက္ကို ေသနတ္နဲ ့ဟန္ျပ ျပစ္ခတ္လိုက္ၿပီး ေနာက္တေခါက္ဆိုရင္ သူ႔အလွည့္ပဲလို႔ ေနာက္အက်ဥ္းသား အထင္ေရာက္ေအာင္ လုပ္ခဲ့တာမ်ဳိးေတြကို အစီရင္ခံစာထဲမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။

သကၠရာဇ္ ၂၀၀၀တုန္းက Yemen မွာအေမရိကန္ စစ္သေဘၤာ USS Cole ကိုဗံုးခြဲသူလို႔ မသကၤာတဲ့ Al Qaeda တပ္မႉးႀကီး Abdal Rahim Al Nashiri အေပၚ CIA ေထာက္လွမ္းေရးေတြက ေသနတ္၊ လွ်ပ္စစ္ လြန္ပူေတြသံုးၿပီး စစ္ေဆးေမးျမန္းမႈေတြ လုပ္ခဲ့တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးလဲ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ေရးသားထားပါတယ္။

ေလတပ္မွ ခြက္ေပ်ာက္စစ္ဗိုလ္မ်ားနဲ႔ အနာဂါတ္တပ္မေတာ္

ဗမာ့တပ္မေတာ္၏ အတြင္းေရးမ်ားကုိ ေလ့လာသူမ်ားအတြက္ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတဲ့ ေဆာင္းပါးတပုဒ္ပါ။ ကုိဖုိးတရုတ္ သတင္းစာမ်က္ႏွာမွ ကူးယူေဖၚျပသည္။

ေဆာင္းပါးရွင္ - ေ၀ဟင္ ( ျပည္တြင္း တပ္မေတာ္ ေလမွ အရာရွိတစ္ဦး)

ယခင္ေဆာင္းပါးမ်ားတြင္ ေလတပ္အတြင္းတြင္ အရာရွိအခ်င္းခ်င္း ခဲြျခားဆက္ဆံ ခံရမႈႏွင့္ လမ္းစ ေပ်ာက္ေနေသာ ေလတပ္မွ ဘ၀မ်ားအေၾကာင္းကို တင္ျပခဲ့ပါသည္။
၂၉-၅-၂၀၀၉ ရက္ေန႔က ထပ္မံထုတ္ျပန္လိုက္ေသာ ကက (ေလ)ႏွင့္ ကက(ထူး)တို႔ ရဲ႕ရာထူးတိုးျမႇင့္မႈ အမိန္႔ျပန္တမ္းတြင္ ေလတပ္သို႔ အေျမာက္အျမားေခၚယူထားခဲ့ေသာ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္္ စစ္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းဆင္း DSA - 41 ႏွင့္ DSA – 42 မွ ေလသူရဲအရာရွိ (၂၀၀) ခန္႔ကို ဗိုလ္မွဴးအဆင့္သို႔ တိုးျမႇင့္ ေပးလိုက္ျပန္ရာ ေလတပ္အတြင္းမွ ဗိုလ္ႀကီး အဆင့္မွာပင္ အဆင့္တိုးေပး မခံရပဲ က်ိတ္မွိတ္ ေနၾကရေသာသူမ်ား၊ ဗိုလ္မွဴး အဆင့္မွာပင္ ရပ္တန္႔ေနေသာသူမ်ားႏွင့္ အဆင့္တိုးေပးရန္ ထည့္သြင္း စဥ္းစားျခင္း မခံရေသာသူမ်ား၏ မေက်နပ္ေသာ အသံမ်ား ဆူညံစြာ ထြက္ေပၚလာခဲ့ပါသည္။

ေလတပ္မွာ ပိုင္းေလာ့အုပ္စု၊ ေျမျပင္အုပ္စုဆိုျပီးရွိရာ ပိုင္းေလာ့အုပ္စုကိုသာ ေနရာေပးရာ မေက်နပ္ခ်က္ မ်ားလည္း ရွိေနၾကပါသည္။ ပိုင္းေလာ့အုပ္စုမွာပင္ MI - 2ႏွင့္ MI – 17 ရုရွားရဟတ္ယာဥ္မ်ား အတြက္ ရဟတ္ယာဥ္ေမာင္း ပိုင္းေလာ့အုပ္စု ၊ G – 4 ၊ PC 6-7 ေလယာဥ္ေမာင္း ပိုင္းေလာ့အုပ္စု၊ F – 7 တိုက္ေလယာဥ္ေမာင္း ပိုင္းေလာ့အုပ္စုတို႔ အခ်င္းခ်င္းပင္ အခြင့္အေရးရပံုခ်င္း မညီမမွွ်ရွိေနရာမွ ေနာက္ဆံုး ရုရွားမွ MIG- 29 ေခတ္မီွဂ်က္တိုက္ေလယာဥ္မ်ား ေပၚေပါက္လာျပန္ေသာေၾကာင့္ အဆုိပါ ဂ်က္တိုက္ ေလယာဥ္မ်ားသို႔ တက္ခြင့္ရတဲ့ ပိုင္းေလာ့မ်ားအတြက္ အထူးအခြင့္အေရး ရရွိခဲ့ျပန္သျဖင့္ မေက်နပ္မႈမ်ား ပိုမိုၾကီးထြားလ်က္ရွိပါသည္။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ျမတ္ဟိန္းကေတာ့ တင္ျပခ်က္ မွန္သမွ်အား မ်က္ကြယ္ျပဳကာ သူလုပ္ခ်င္ရာ လုပ္ေနဆဲသာ ျဖစ္ပါသည္။

အထူးသျဖင့္ ေလတပ္ထဲတြင္ အရာရွိ အဆင့္တိုးေပးမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ မမွ်တမႈ မ်ားရွိေနသည့္ ျဖစ္ရပ္မ်ားစြာ ရွိေနေသာ္လည္း တိုင္ၾကားရန္ ခက္ခဲလွပါသည္။ တပ္မေတာ္ ထုံးစံအရ အဆင့္ဆင့္ တိုင္ၾကားမႈ လုပ္ရန္ ညြန္ၾကားထားေသာ္လည္း ထိထိေရာက္ေရာက္ ေျဖရွင္းေပးျခင္း မရွိဘဲ အမုန္းသာ အဖတ္တင္ကာ ႏွိပ္ကြပ္ခံရပါသည္။ ဒါမွမဟုတ္ အဆင့္ေက်ာ္ကာ ထိပ္ဆံုးက အၾကီးအကဲထံ တိုက္ရိုက္ တိုင္ၾကားခဲ့ပါကလည္း အေရးယူ ခံရမည့္အျပင္ လူႀကီးျငိဳျငင္ကာ အာဃာတတရားႏွင့္ ထုေထာင္းခံရမည္ စိုးသည္က တေၾကာင္းတို႔ေၾကာင့္ သာမန္အရာရွိမ်ားအတြက္ မေက်နပ္ခ်က္ကို ေဖၚထုတ္ရန္ ခက္ခဲ လွပါသည္။

ေလတပ္တြင္ စက္မႈလက္မႈဌာနခဲြ၌ အရာရွိ ၄၀၀ ခန္႔ရွိၿပီး ၃၀၀ ခန္႔မွာ တပ္မေတာ္နည္းပညာတကၠသိုလ္ DSTA ေက်ာင္းဆင္း အရာရွိမ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။ က်န္ ၁၀၀ ခန္႔အနက္ အရာရွိ ၃၀ ခန္႔မွာ ခြက္ေပ်ာက္ေနေသာ Senior အရာရွိမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ ေရတပ္တြင္လည္း ထိုသို႔ေသာ ျပႆနာမ်ားရွိပါသည္။ ေရတပ္မွာ သေဘၤာတက္အုပ္စုႏွင့္ ေျမျပင္အုပ္စု အခြင့္အေရးရမႈ ကြဲျပားျခားနားမႈ ရွိရာ ထုထည္ၾကီးမားေသာ ယာဥ္ျဖစ္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ သေဘာၤႏွင့္ဆက္စပ္ေသာ ပညာ သည္အုပ္စု ေျမာက္ျမားစြာ ရွိသျဖင့္ ပိုမိုရႈပ္ေထြးကာ ခြဲျခားဆက္ဆံခံေနရပါသည္။

သာမန္ အရာရွိမ်ားသည္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပဲြၿပီးက ျဖစ္ေပၚလာမည့္ အေျပာင္းအလဲ၌ တပ္မေတာ္အတြက္ ေကာင္းမြန္ေသာ ေခါင္းေဆာင္မႈႏွင့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားအတြက္ အေကာင္းျမင္စြာ ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနၾကပါသည္။ ကိုယ္တိုင္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ား၏ ဖိႏွိပ္မႈ၊ ထင္ရာစိုင္းမႈမ်ားကို ခံစား ေနၾကရသူမ်ားျဖစ္ရာ ယေန႔ျပည္သူတို႔၏ ဘ၀ကို နားလည္ စာနာႏိုင္သူမ်ားအျဖစ္လည္း ေတြ႔ခဲ့ရပါသည္။ မူ၀ါဒအမ်ိဳးမ်ိဳး ေျပာင္းလဲမႈ၏ သားေကာင္ျဖစ္ခဲ့ရေသာ ခြက္ေပ်ာက္ စစ္ဗိုလ္မ်ားကလည္း အသက္ကန္႔သတ္ျဖင့္ အရပ္ဘက္သို႔ အေျပာင္းခံရသည္ထက္ တပ္မေတာ္သားပီသစြာ အဆင့္ဆင့္ေသာ တပ္တြင္းရာထူးကိုသာ လက္ခံထမ္းေဆာင္ခ်င္ ၾကပါသည္။

ႏိုင္ငံတကာရွိ တပ္မေတာ္မ်ားသည္ ဂ်က္တိုက္ေလယာဥ္တစ္စင္း စက္ခ်ိဳ႕ယြင္း၍ ေလထဲတြင္ ျပႆနာ ျဖစ္ေနခ်ိန္၌ ေငြေၾကးႏွင့္အခ်ိန္ ႀကီးမားစြာ ျမဳပ္ႏွံေလ့က်င့္ ထားရသည့္ လူကိုသာ တန္ဖိုးထားကာ ပိုင္းေလာ့အား အေရးေပၚထုိင္ခုံ ခလုပ္ကို ႏွိပ္ခုိင္းၿပီး အဆိုပါေလယာဥ္ေပၚမွ ေလထီးႏွင့္ ခုန္ထြက္ခိုင္းေစပါသည္။ ျမန္မာ့့ တပ္မေတာ္မွာမူ လူထက္ ေလယာဥ္ကို တန္ဖိုးထားသျဖင့္ အသက္စြန္႔သြားရသည့္ ပိုင္းေလာ့မ်ားစြာရွိရာ အရာရွိတိုင္းလိုလို ႏွေျမာတသ ျဖစ္လ်က္ရွိေနၾကပါသည္။

ပို၍ ဆိုး၀ါးသည္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခ်င္းအတူတူ ၾကည္းတပ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားသာ ထိပ္ပိုင္း ေနရာမ်ား၌ တန္းစီပိတ္ကာ ေနရာယူၾကထားၿပီး သမိုင္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္ ၾကည္းတပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားက ေလတပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားကို သီးျခားလူတန္းစားႏွင့္ ပညာသည္ လူတန္းစား အျမင္မ်ိဳးသာ သေဘာထားၾကပါသည္။ ေလတပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကို ဖြဲ႔စည္းပံုအရသာ ထားရွိျပီး လုပ္ပိုင္ခြင့္ ဘာမွ်မေပးသည့္ သေဘာ ေတြ႔ေနရပါသည္။

ထိုသို႔ဆိုလွ်င္ တပ္မေတာ္အတြင္းရွိ ထိုထိုေသာ ညီေနာင္မ်ားအတြက္ တခုခုေတာ့ လုပ္ေပးသင့္ပါသည္။ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ေတာ့ ျပည္သူမ်ား သိေစရန္ စာမ်က္ႏွာေပၚ တင္ ေပးရုံမွ်သာ တတ္ႏိုင္ပါေသးသည္။ ထိုထက္ပို၍ တတ္ႏိုင္ေသာ ညီေနာင္မ်ားကလည္း နည္းလမ္းျပသ ကူညီေပးလိုက္ၾကပါ။ ညီညြတ္ျခင္းသည္ အင္အားျဖစ္ပါသည္။

RFA အသံလြင့္ဌာနမွ DKBA ႏွင့္ KNU ျပန္လည္ပူးေပါင္းရန္ အလားအလာရွိသတင္းအား ရန္ကုန္ျမိဳ့ခံလူထု အထူးစိတ္၀င္စား

ယေန ့ထုတ္လႊင္ ့ ခဲ့ေသာ ( RFA ) အသံလႊင့္ ဌာန မွ ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းခ်က္ တခု ျဖစ္သည္ ့ KNU ႏွင္ ့ DKBA ျပန္လည္ပူးေပါင္းႏိုင္ဖြယ္အလားအလာရွိ သည္ဟူေသာ သတင္းအားရန္ကုန္ ျမိဳ ့ေန လူထုမွ အထူး စိတ္၀င္စား လွ်က္ရွိျပီး ကရင္အမ်ိဳးသားအခ်င္းခ်င္း ျပန္လည္ေသြးစည္းညီညႊတ္သြားၾကေစရန္လည္းေမွ်ာ္လင္ ့ ေနၾကသည္ဟု ရန္ကုန္ျမိဳ ့ ေနလူထုမ်ား ထံမွ ယေန ့ ၾကားသိရပါသည္ ။
ကရင္ အမ်ိဳးသားအခ်င္းခ်င္း စိတ္၀မ္းကြဲေအာင္လုပ္ကာ တဖက္ႏွင္ ့တဖက္ျပန္လည္ျပီး ကရင္အမ်ိဳးသားတို ့ ၏ အသက္ေသြး မ်ားကို ေလးမထားပဲ တိုက္ခိုက္ေနၾကေစရန္ ေသြးထိုးလွဳံ ့ေဆာ္ ေနျခင္းသည္ စစ္အုပ္စု ၏ ယုတ္မာေသာလုပ္ရပ္တခု အျဖစ္ ျပည္သူမ်ားက နားလည္သေဘာေပါက္ေနၾကပါသည္ ။

ယခုကဲ့သို ့ ကရင္အမ်ိဳးသားအခ်င္းခ်င္း ျပန္လည္ တိုက္ခိုက္ေနျခင္းသည္ ျမည္မာျပည္၏ ဆိုးရြားလွသည့္ စိတ္၀မ္းကြဲမွဳ ့ တခု ဟု ထင္ မွတ္ေနၾကျပီး ကရင္အမ်ိဳးသားအခ်င္းခ်င္း ျပန္လည္ေသြးစည္းညီညႊတ္ေရးမွ အစျပဳကာ ျမန္မာတျပည္လံုးရွိ တိုင္းရင္းသားမ်ား ျပည္လည္ေသြးစီးညီညႊတ္ေရးကို ကရင္အမ်ိဳးသားမ်ားမွ စတင္ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ႏိုင္ပါက ျမန္မာျပည္ ၏ တိုင္းရင္သားေသြးစည္းညီညႊတ္ေရး အစစ္အမွန္၏ လမ္းသစ္ ကို စတင္ေဖာက္ႏိုင္ ျခင္းျဖစ္မည္ဟု ရန္ကုန္ျမိဳ ့ရွိ ႏိုင္ငံေရးစိတ္၀င္စားသူမ်ားႏွင့္ စစ္မွန္ေသာမ်ိဳးခ်စ္စိတ္ရွိသည္ ့ျပည္သူမ်ားထံမွ ယေန ့ သံုးသပ္ ခ်က္မ်ားကို ၾကားသိေနရပါသည္ ။
RFA အသံလႊင့္ဌာန ၏ ဆက္သြယ္ေမးျမန္း ခ်က္ကိုနားဆင္လိုပါ က
http://www.rfa.org/burmese/news/Interview_with_KNU_and_DKBA_leader_over_possibility_of_reunion-08222009195236.html

ယေန ့ KNL JAPAN 2009 ေငြစာရင္းရွင္း ...ကရင္စာေပ သင္ၾကား

၂၃.၈.၂၀၀၉ KNL JAPANသတင္းစဥ္
ယေန ့KNL JAPAN 2009 ေငြစာရင္း ကုိ စာမ်က္ႏွာ ၆ ျဖင့္ ေရးသားရွင္း လင္းသည္..
ေငြစာရင္းရွင္းတန္းတြင္
ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားအား ကူညီမႈ...
လူမႈေရးေထာက္ပံမႈ...
ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားအားစည္းလုံးညီညႊတ္ရန္တက္အားသေရႊ ့ ၾကိဳးပမ္းမႈ..
ႏူိင္ငံတကာႏွင့္ ဆက္ဆံမႈတစ္ခ်ဳိ ့အားေရးသားထားပါသည္။ ။
.
..ကရင္စာေပ ကုိ ေစာဘလွသိန္း သင္ၾကားေပးသည္။
Kameido တြင္ျပဳလုပ္ပါသည္...
KNL JAPAN အဖြဲ ့ဝင္မ်ားသာ အပန္းေျဖခရီးထြက္ ရန္ၾကိဳတင္စီစဥ္ၾကသည္...

မုဒိသာပြားႏူိင္ရန္တင္ျပပါသည္။

KNL (japan) မွ ၾကဳိဆုိလၽွက္ပါ...

ေကာင္းေသာ message ရန္ရွာေသာ message ...KNL japan wedpage ကိုဖ်က္ဆီးလိုသူမ်ား မည္သူမဆုိ လႈိက္လဲွစြာ ၾကိဳဆိုလၽွက္ပါ.......KNL japan တြင္ဟုမ္းဆာဗာ ျပဳလုပ္တပ္ဆင္ထားပါသည္...wedpageတစ္ခု ကိုတည္ေဆာက္ရန္ ၂ နာရီ သာၾကာပါသည္။
မည္သူမဆုိတည္ေဆာက္လုိလွ်င္ ျပဳလုပ္ေပးပါမည္...
KNL japan wedpage အတြက္အေတြ ့အၾကဳံသစ္မ်ား အလိုရွိပါသည္။ ၾကာျပီျဖစ္အသစ္လုပ္ရန္အသင့္ျဖစ္လွ်က္...
message ေဘာက္တြင္ေရးထားသည္ကုိ ျပန္လည္ေရးသားျခင္းသာ ......မည္သူမဆို လႈိက္လဲွစြာ ၾကိဳဆိုလၽွက္ပါ......
တစ္ ခုပ်က္ ေတာ့
ႏွစ္ ခု လာ
သုံး ခုလုပ္ ရန္ အသင့္....ေစာင့္ လွ်က္...