ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျပယုဂ္ (သို႔) ထိုင္းႏိုင္ငံ၏ အရွည္ဆုံး သစ္သားတံတား

မင္းေတာ္လဝီ

ထိုင္းႏိုင္ငံ၏ အရွည္ဆံုးသစ္သား တံတားသည္ ထိုင္းႏိုင္ငံ ကန္ခ်နပူရီခရိုင္ စံခပူရီၿမိဳ႕ (မြန္ဘာသာအားျဖင့္ ဝင္းကၿမိဳ့) တြင္ တည္ရွိသည္။ ဤသစ္သား တံတားႀကီးက ေဒသခံ ထိုင္း၊ မြန္၊ ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားအတြက္ လမ္းပန္း ဆက္သြယ္ေရး ေခ်ာေမြ႔မႈကို အက်ိဳးျပဳသကဲ့သို႔ စည္းလံုးညီညြတ္ျခင္း၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ျခင္းႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းျခင္း၏ ျပယုဂ္တခုလည္း ျဖစ္ေပသည္။

ထိုင္းႏိုင္ငံ၏ အရွည္ဆုံး စံခလပူရီ သစ္သားတံတား

ရန္ဒီေခ်ာင္း၊ ခီးေခ်ာင္းေခၚ ကင္းေခ်ာင္းႏွင့္ စံခလယ္ေခ်ာင္း သံုးခု ဆံုရာ ယခင္ဝင္းကရြာေဟာင္း၏ အေနာက္္ဘက္ ယခု ဝင္းကရြာသစ္ ကမ္းဘက္ႏွင့္ ထိုင္းကမ္းဘက္ကို ပိုင္းျခားထားသည့္ စံခလယ္ေခ်ာင္းကို ျဖတ္ၿပီး ဤသစ္သားတံတားႀကီးကို ေဆာက္လုပ္ထားသည္။

မြန္ဘက္ကမ္းတြင္ မြန္လူမ်ိဳးမ်ား ေနထိုင္ၾကၿပီး ထိုင္းဘက္ကမ္းတြင္ ထိုင္းႏွင့္ ကရင္လူမ်ိဳး အမ်ားစု ေနထိုင္ၾကသည္။

သာသနာ သကၠရာဇ္၂၅၂၅ (ခရစ္ႏွစ္ ၁၉ဂ၁) ခုႏွစ္တြင္ ေထာက္ခႏြန္ ေရတာတာႀကီး တည္ေဆာက္လိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ယခင္ စံခလယ္ေခ်ာင္းငယ္မွာ ေရျပင္က်ယ္ ေခ်ာင္းႀကီး ျဖစ္သြားခဲ့သည့္ေနာက္တြင္ ထိုင္းဘက္ကမ္းနဲ႔ မြန္ဘက္ကမ္းကို ကူးသည့္ေလွမ်ား မၾကာခဏ ေမွာက္တတ္ၿပီး လူမ်ား ေသဆုံးျခင္းႏွင့္ ႀကဳံေတြ႕ခဲ့ရသည္။

ထိုအႏၲရာယ္မွ ကင္းေဝးေစရန္ႏွင့္ ကူးတို႔ခ အကုန္သက္သာေစရန္အတြက္ ဝင္းကဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက ခရစ္ႏွစ္ ၁၉၈၄ ခုတြင္ ဤသစ္သားတံတားႀကီးကို ေဆာက္လုပ္ေပးခဲ့သည္။

“ဒီသစ္သားတံတား မရွိခင္က ကူးလူးသြားလာတာ အင္မတန္ ခက္တယ္၊ ဟိုဘက္ကမ္းနဲ႔ ဒီဘက္ကမ္းကို ေခ်ာင္းက ျခားေနေတာ့ ႏွစ္ရြာလို ျဖစ္ေနတယ္၊ လူမႈေရး၊ ကုသိုလ္ေရး၊ စီးပြားေရးမွာ ကူးလူးဆက္ဆံမႈ နည္းေနတယ္။ တံတားေၾကာင့္ အခုေပါင္းစပ္မႈ ေကာင္းလာတယ္” ဟု သစ္သားတံတား စေဆာက္စဥ္က ကိုယ္တိုင္ ပါဝင္ခဲ့သူ အသက္ ၇၉ ႏွစ္ အရြယ္ရွိ မြန္အဖိုးအို ႏိုင္ေအာင္စိန္က ေျပာသည္။

အသက္ ၆ဝ ရွိၿပီျဖစ္သည္ ကရင္လူမ်ိဳး ေစာလွေရႊ ကလည္း “စံခလယ္ေခ်ာင္းက ျခားေနေတာ့ မြန္ဘက္ကမ္းနဲ႔ ထိုင္းဘက္ကမ္းက လူေတြ ရင္းႏွီးမႈ နည္းေနတယ္၊ နီးလ်က္နဲ႔ ေဝးေနၾကတယ္၊ လူငယ္ေတြၾကားမွာ ခဏခဏ ရန္ျဖစ္ၾကတယ္၊ အခု ထိေတြ႔မႈ မ်ားလာေတာ့ ခ်စ္ၾကည္ ရင္းႏွီးမႈ ရွိလာတယ္” ဟု ေျပာျပသည္။

ဤသစ္သားတံတားက ေဒသခံမ်ားကို ခ်စ္ၾကည္ ရင္းႏွီးမႈ၊ စည္းလုံး ညီၫြတ္မႈ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာမႈကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးခဲ့သည္ သာမက ဤတံတားႏွင့္ ဝင္းကရြာမွ သာသနိက အေဆာက္အဦးမ်ားသို႔ လာေရာက္ ဖူးေမ်ာ္ ေလ့လာ လည္ပတ္သည့္ ဧည့္သည္မ်ား ေန႔စဥ္ စည္ကားလ်က္ ရွိျခင္းေၾကာင့္ ေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကိုလည္း အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစသည္။

၎ျပင္ ေက်ာင္းဝတ္စုံ တူညီစြာ ဝတ္ဆင္ထားသည့္ မြန္ဘက္ကမ္းမွ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ား ထိုင္းဘက္ကမ္းရွိ အထက္တန္းေက်ာင္းသို႔ ေန႔စဥ္ ေျခလ်င္ခရီးျဖင့္ တံတားကို ျဖတ္ကာ ေက်ာင္းတက္ၾကသည့္ ျမင္ကြင္းကိုလည္း ၾကည္ႏူးဖြယ္ ျမင္ေတြ႕ရသည္။

အလုပ္သမားမ်ားကလည္း အလုပ္သြား အလုပ္ျပန္၊ ေစ်းေရာင္း ေစ်းဝယ္မ်ားႏွင့္ ေခါင္းရြက္ ဗ်တ္ထိုး ေစ်းသည္မ်ားကလည္း ေခါက္တံု႔ေခါက္ျပန္ တံတားေပၚ သြားလာ ဆံုေတြ႔ခိုက္ ႏႈတ္ဆက္ၾက၊ ေနာက္ေျပာင္ၾက၊ ရီေမာၾကႏွင့္ ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွီးစြာ သြားလာေနၾကသည့္ ျမင္ကြင္းကလည္း တနည္းတဖုံ ဆန္းၾကယ္လွပါသည္။

“မြန္ဘက္ကမ္းက ဟင္းသီးဟင္းရြက္ စိုက္တာ မ်ားတယ္၊ တံတားမရွိခင္တုန္းက ကိုယ့္ရပ္ ရြာေလာက္ပဲ ေရာင္းရေတာ့ ေစ်းကြက္က က်ဥ္းတယ္၊ အခု ထိုင္းဘက္ကမ္းေစ်းကို သြားရင္ တံတားကို ျဖတ္လိုက္ရံုနဲ႔ ေရာက္တယ္” ဟု မြန္ဘက္ကမ္းမွ ဟင္းရြက္သည္ မိကြန္က်ဲ က ေျပာသည္။

နံနက္ရႈခင္းကို ဓါတ္ပုံ ရိုက္ၾကသည့္ ဧည့္သည္မ်ားႏွင့္ ညေနခင္း ဆည္းဆာအလွကို ၾကည့္ရႈခံစားရင္း ေလညွင္းခံ ထြက္သူမ်ားကလည္း တံတားေပၚတြင္ စည္ကားလွသည္။

“ေတာင္တန္း ေတာင္ကုန္းၾကားက ေရစီးမရွိပဲ ေရကန္ႀကီးလို ျဖစ္ေနတဲ့ ဒီျမစ္ျပင္ကို ေရကူးရင္း ေလွစီးရင္း ဒီတံတားကို လွမ္းျမင္ရတာ စိတ္ထဲမွာ ေအးခ်မ္းတယ္၊ ေနာက္ေတာ့ လွပ ေအးခ်မ္းတဲ့ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ သဘာဝသစ္လုံးတိုင္နဲ႔ ေဆာက္ထားတဲ့ ဒီသစ္သားတံတားကို ျမင္ေတြ႕ရတာ ႏွစ္သက္စရာ အလြန္ေကာင္းပါတယ္” ဟု အေမရိကန္ႏိုင္ငံသား မစၥတာဖာရြန္က သူ၏ ခံစားခ်က္ကို ေျပာသည္။

တံတား ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ ေရေပၚေဖါင္အိမ္ ၅ဝ ေက်ာ္ ရွိၿပီး၊ တပတ္လွ်င္ ၿမိဳ႕ႀကီးမွ ထိုင္းလူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားသား ဧည့္သည္ ႏွစ္ေထာင္ခန္႔ လာေရာက္ တည္းခိုၾကေၾကာင္း၊ ကုန္းေပၚရွိ ဟိုတယ္၊ ရီေဇာ့၊ အင္းမ်ားတြင္လည္း ဧည့္သည္အမ်ားအျပား လာေရာက္ တည္းခိုၾကၿပီး စုစုေပါင္း တပတ္လွ်င္ ဧည့္သည္ ၃၀၀၀ ေက်ာ္ ဤတံတားသို႔ လာေရာက္ လည္ပတ္ၾကေၾကာင္း ေဖါင္အိမ္ပိုင္ရွင္ ႏိုင္ခ်စ္ေငြက ေျပာသည္။

သို႔ေသာ္ ယခုသစ္သားတံတားႀကီးကို မေဆာက္မီ သာသနာသကၠရာဇ္ ၂၅၂၈ ခုႏွစ္ (ခရစ္ ၁၉၈၄) ကလည္း ယခင္ ဝင္းကရြာေဟာင္း မြန္ဘက္ကမ္းႏွင့္ ထိုင္းဘက္ကမ္းကို ကူးလူး သြားလာရန္အတြက္ ပထမဦးဆံုး ဝါးေဖါင္တံတားတစင္းႏွင့္ ႀကိဳးတံတားတစင္းကိုလည္း ဝင္းကဆရာေတာ္ႀကီးက ဦးစီးျပီး ေဆာက္လုပ္ခဲ့ေသးသည္။

ေထာက္ခႏြန္ ေရကာတာ ေဆာက္လုပ္ၿပီးေနာက္ ထိုဝါးေဖာင္တံတားႏွင့္ ႀကိဳးတံတားမွာ ေရေအာက္ နစ္ျမဳပ္၍ ပ်က္စီးခဲ့ရသည္ဟု ေဆာက္လုပ္စဥ္က ကိုယ္တိုင္ ပါဝင္ခဲ့သည့္ အသက္ ၈ဝ အရြယ္ရွိ ကရင္အဖိုးအို ႏိုင္ပဇာလဝမ္ က ေျပာသည္။

ယခင္က တံတားေပၚတြင္ လူမ်ား၊ ယာဥ္ငယ္မ်ား၊ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္ႏွင့္ စက္ဘီးမ်ားကို ျဖတ္သန္းသြားလာခြင့္ ျပဳခဲ့ေသာ္လည္း တံတားေရရွည္ တည္တံ့ေရးအတြက္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ လူႏွင့္ စက္ဘီးမ်ားကိုသာ ျဖတ္သန္းခြင့္ ျပဳေတာ့သည္။

ၾကံ႔ခိုင္မႈ နည္းလာသည့္ ဤတံတားကို သာသနာ သကၠရာဇ္ ၂၅၅၃ (ခရစ္ႏွစ္၂ဝဝ၉) ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၂၂ ရက္ေန႔မွ စၿပီး ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၄ ရက္ေန႔ထိ ဗိသုကာ ဆရာႀကီး ႏိုင္ဇာပန္ႏွင့္ လက္သမား ၁၃ ဦးတို႔က ၂ ႏွစ္နီးပါး အခ်ိန္ယူကာ အသစ္တဖန္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့သည္။

ဤတံတားကို ပ်ဥ္းကတိုးသား အမ်ားဆုံးႏွင့္ သဃၤန္းသား အနည္းငယ္ အသုံးျပဳကာ ေဆာက္ထားၿပီး ယခင္တံတားေဟာင္း ေဆာက္စဥ္က မတ္မတ္စိုက္ထူထားသည့္ တံတားတိုင္ကိုလည္း ပိုမိုခိုင္ခန္႔ရန္အတြက္ ယခုေဆာက္လုပ္စဥ္တြင္ က်ားကန္ၿပီး စိုက္ထူထားခဲ့သည္။

တံတားအရွည္မွာ ၄၄၅ ဒႆမ ၅ မီတာႏွင့္ အနံ ၄ ဒႆမ ၅ မီတာ ရွိသည္။ ျမစ္လယ္ရွိ တံတား၏ အျမင့္ဆံုး ေနရာမွာ ၃၅ မီတာခန္႔ ျမင့္ကာ တံတားကို အခန္း ၁၀၇ ခန္းျဖင့္ ဖြဲ႔ထားသည္။ တံတားတစင္းလုံးအတြက္ သစ္ ၂၁၄ တန္ေက်ာ္ အသုံးျပဳခဲ့ရသည္ ဟု ႏိုင္ဇာပန္ က ေျပာသည္။

ဤသစ္သားတံတားႀကီးသည္ ေဒသခံ ျပည္သူ ထိုင္း၊ မြန္ႏွင့္ ကရင္လူမ်ိဳးမ်ား၏ လူမႈဘဝမ်ား ဖြံ႔ၿဖိဳးသာယာေရးအတြက္ အက်ိဳးျပဳသည္သာမက စည္းလံုးညီညြတ္ျခင္း၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ျခင္းႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းျခင္း၏ ျပယုဂ္တခုလည္း ျဖစ္ေပသည္။