အဆင့္ ၇ ဆိုတာ ဘာလဲ

အဆင့္ ၇ ဆိုတာ ဘာလဲ
Posted by admin on April 13, 2011




ဂ်ပန္အစိုးရက ဖူကူရွီးမားညဴကလီယား အက်ပ္အတည္းကို ႏိုင္ငံတကာစံႏႈန္းသတ္မွတ္ခ်က္ျဖစ္တဲ့ အဆင့္ ၇ သို႔ တိုး ျမႇင့္လိုက္တယ္လို႔ ေၾကညာၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာ ဂ်ပန္ေရာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြၾကားထဲမွာ စိုးရိမ္ေရမွတ္တက္လာ ခဲ့ပါတယ္။ “အဆင့္ ၇ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ဘာလုပ္ရမွာလဲ” ။ “အဆင့္ ၇ ဆိုတာဘာလဲ” ဆိုတဲ့ေမးခြန္းေတြဟာ စိုးရိမ္ မႈေတြ၊ ေ၀ခြဲမရမႈေတြနဲ႔အတူ ေရာႁပြမ္းထြက္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။

ဒီေတာ့ ဂ်ပန္အစိုးရက ေျပာတဲ့ အဆင့္ ၇ ဟာ ဘာလဲဆိုတာ သိထားဖို႔ေတာ့လိုအပ္လာပါၿပီ။ အဲဒီအဆင့္ ၇ ဆိုတာက International Nuclear Event Scale လို႔ေခၚတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ညဴကလီယားျဖစ္ရပ္မ်ားကို တိုင္းတာေသာစေကး အ ဆင့္ ၇ ဆင့္ရွိတဲ့အထဲမွာ အျမင့္ဆံုးနဲ႔ အစိုးရိမ္ရဆံုးအဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဆင့္ သံုညကေန ၇ အထိရွိပါတယ္။

ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့အတိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။

7 – Major accident အဓိကက်ေသာမေတာ္တဆမႈ

6 – Serious accident စိုးရိမ္ဖြယ္ရာမေတာ္တဆမႈ

5 – Accident with wider consequences ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ေသာအက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ

4 – Accident with local consequences ေဒသတြင္းအက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ

3 – Serious incident စိုးရိမ္ဖြယ္ျဖစ္ရပ္

2 – Incident ျဖစ္ရပ္

1 – Anomaly ပံုမွန္မဟုတ္မႈ

0 – Deviation (no safety significance) သိသာေသာဥပါဒ္မျဖစ္မႈ

အဲဒီအဆင့္ ၇ ဆင့္ကို ဘယ္သူက တိုင္းတာသတ္မွတ္ထားတာလဲလို႔ ေနာက္ထပ္ေမးခြန္းထုတ္စရာ ရွိလာပါတယ္။

ညဴကလီယား မေတာ္တဆျဖစ္ပြားလာတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးမွာ ေဘးကင္းလံုျခံဳေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သြက္လက္ထိေရာက္ စြာဆက္သြယ္လုပ္ကိုင္ႏိုင္ဖို႔ဆိုၿပီး ႏိုင္ငံတကာ အႏုျမဴစြမ္းအင္ေအဂ်င္စီ IAEA ဟာ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မွာ International Nuclear and Radiological Event Scale (INES) ကို သတ္မွတ္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။

ဘယ္လိုနည္းေတြနဲ႔ သတ္မွတ္တာလဲဆိုတဲ့ေမးခြန္းကေတာ့ ပညာရပ္ဆိုင္ရာေမးခြန္းျဖစ္တဲ့အတြက္ ရွင္းရွင္းေျပာရလို႔ ရွိရင္ ငလ်င္တိုင္းတာတဲ့ပံုစံလိုမ်ဳိး ေလာ့ဂရစ္သမ္တြက္ခ်က္မႈပံုစံေတြနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္တြက္ ထားတဲ့ေဖာ္ျပခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ အဆင့္ ၀ ကေန အဆင့္ ၇ အထိ တခုနဲ႔တခုၾကား ကြာျခားခ်က္ပမာဏဟာ ဆယ္ဆကြာပါတယ္။ ဆိုလိုတဲ့သေဘာက အဆင့္ ၀ ထက္ အဆင့္ ၁ က ဆယ္ဆပိုျပင္းတယ္၊ ပိုအႏၲရာယ္ ႀကီးတယ္ဆိုတဲ့သေဘာပါ။ အဆင့္ ၀ က လူကို ေဘး ဥပါဒ္သိသိသာသာ မျဖစ္ေစဘူးလို႔ ဆိုတဲ့အတြက္ အဆင့္ ၇ ဆိုလို႔ရွိရင္ အဲဒါထက္ အဆ ၇၀ ပိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ျဖစ္ပါ တယ္။

ဒီေတာ့ အဆင့္ တဆင့္စီဟာ ဘယ္လိုလဲဆိုတာကို သိနားလည္ထားသင့္ပါတယ္။ အျမင့္ဆံုးျဖစ္တ့ဲ အဆင့္ ၇ Major accident ဆိုတာဟာ ေရဒီယိုဓာတ္သတၱိႂကြတဲ့ျဒပ္ေတြ အေျမာက္အျမားထြက္ရွိေနၿပီး လူ႔ က်န္းမာေရးကိုေရာ သဘာ ၀ပတ္၀န္းက်င္ကိုပါ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ထိေရာက္ေစတဲ့အတြက္ တန္ျပန္အေရးယူေဆာင္ရြက္တာေတြကို ေသေသ ခ်ာခ်ာအစီအစဥ္ခ်ၿပီး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔လုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

ကမာၻမွာ အဆင့္ ၇ ေရာက္တယ္လို႔သတ္မွတ္ခံရတဲ့ ညဴကလီယားမေတာ္မဆမႈဟာ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၂၆ ရက္ေန႔ မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ (ယခင္ ဆိုဗီယက္ယူနီယံ) အခုအခါ ယူကရိန္းႏိုင္ငံ ခ်ာႏိုဘိုင္းလ္ ညဴကလီယား ေဘးသင့္မႈ ျဖစ္ပါ တယ္။ စမ္းသပ္မႈလုပ္ရင္းနဲ႔ အားႀကီးမားလွတဲ့ ေရေႏြးေငြ႔ေပါက္ကြဲမႈျဖစ္ၿပီး မီးေလာင္ကာ ညဴကလီယားေလာင္စာေတြ ကေန ေရဒီယိုဓာတ္သတၱိႂကြတဲ့ျဒပ္ေတြ ပတ္၀န္းက်င္ေလထုထဲကို အႀကီးအက်ယ္ ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ လူ ၅၆ ဦးေသ ဆံုးၿပီး လူ ၄၀၀၀ ေလာက္ဟာ ကင္ဆာေရာဂါမ်ဳိးစံု ခံစားခဲ့ရပါတယ္။

ခ်ာႏိုဘိုင္းလ္ၿမိဳ႕ကိုလည္း လံုး၀စြန္႔ခြာခဲ့ရၿပီး လူမေနေတာ့တဲ့ အရပ္ေဒသျဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္။ ၃၀ ကီလိုမီတာ အထူး ကန္႔သတ္ဇံုဆိုၿပီး သတ္မွတ္ထားခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ အခုေလာေလာဆယ္ ဂ်ပန္မွာျဖစ္ပြားေနတဲ့ ဖူကူရွီး မား ညဴကလီယားအက်ပ္အတည္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အဆင့္ ၆ Serious accident ဆိုတာဟာ ေရဒီယိုဓာတ္သတၱိႂကြတဲ့ျဒပ္ေတြ သိသိသာသာခ်ည္းထြက္ရွိေနၿပီး အဲဒါကို ေသေသခ်ခ်ာ အစီအစဥ္ေရးဆြဲသတ္မွတ္ၿပီး လုပ္ေဆာင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၂၉ ရက္ေန႔က ဆုိဗီယက္ယူနီယံ Mayak ၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ Kyshtym disaster အျဖစ္အပ်က္ပါပဲ။ စြန႔္ပစ္ညဴကလီယားျဒပ္ေတြကို ျပန္ လည္ အသံုးခ်ဖို႔လုပ္တဲ့လုပ္ငန္းစဥ္မွာ အေအးေပးတဲ့စနစ္ခၽြတ္ယြင္းၿပီး ေရေႏြးေငြ႔ေပါက္ကြဲမႈ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါ ေၾကာင့္ ေရဒီယိုဓာတ္သတၱိႂကြတဲ့ျဒပ္ တန္ခ်ိန္ ၇၀ ကေန ၈၀ အထိ ေလထုထဲပ်ံ႕လြင့္ခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ေဒသ တြင္းျပည္သူေတြအေပၚ ဘယ္ေလာက္အတုိင္းအတာအထိ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈွရိွခဲ့တယ္ဆိုတာကို မသိခဲ့ရပါဘူး။

အဆင့္ ၅ Accident with wider consequences ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ေသာအက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ဆိုတာကေတာ့ ေရဒီယို ဓာတ္သတၱိႂကြတဲ့ျဒပ္ေတြဟာ အတိုင္းအတာတခုအထိ ပ်ံ႕ႏွံ႔ထြက္တာကိုေခၚတာပါ။ ဒီလိုျဖစ္လာခဲ့ရင္ စနစ္တက်နဲ႔ စီစဥ္သတ္မွတ္ၿပီး တန္ျပန္အေရးယူေဆာင္႐ြက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသဆံုးမႈေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြ ထိ ခိုက္ပ်က္စီး ညဴကလီယားေလာင္စာေတာင့္ေတြတစိတ္တပိုင္း အရည္ေပ်ာ္တာေတြျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

၁၉၅၇ ခုႏွစ္ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ Windscale fire ။ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု Three Mile Island accident ၁၉၅၂ ခုႏွစ္ ကေနဒါႏိုင္ငံ First Chalk River accident ၁၉၆၉ ခုႏွစ္ ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံ Lucens partial core meltdown ၁၉၈၇ ခုႏွစ္ ဘရာဇီးႏိုင္ငံ Goiânia accident စတဲ့ေနရာေတြမွာ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

အဆင့္ ၄ Accident with local consequences ေဒသတြင္း အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈဆိုတာကေတာ့ ေရဒီယို ဓာတ္ သတၱိႂကြတဲ့ျဒပ္ေတြ အနည္းအက်ဥ္းစိမ့္ထြက္ပ်ံ႕ႏွံ႕ခဲ့တာကို ေခၚတာပါ။ ေဒသတြင္းမွာ စားေသာက္ စရာေတြနဲ႔ ပတ္ သက္ၿပီး ကန္႔သတ္ထိန္းခ်ဳပ္တားျမစ္တာေတြလုပ္ၿပီး အေရးယူေဆာင္ရြက္ရတဲ့အဆင့္ပါ။ လူထုၾကားမွာ ဓာတ္ေရာင္ ျခည္သင့္ခံရႏိုင္တဲ့အဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအဆင့္သတ္မွတ္ခံခဲ့ရတဲ့ ကမာၻေပၚက ညဴကလီယားမေတာ္တဆမႈေတြ ထဲမွာ တဦးေသဆံုးခဲ့ပါတယ္။ ဓာတ္ေပါင္းဖိုထိခိုက္မႈျဖစ္ႏိုင္တဲ့အဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿဗိတိန္၊ အေမရိကန္၊ ျပင္သစ္၊ အာ ဂ်င္တီးနား၊ ခ်က္ကိုစလိုဗားကီးယား၊ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံေတြမွာ ျဖစ္ခဲ့ဘူးပါတယ္။

အဆင့္ ၃ Serious incident စိုးရိမ္ဖြယ္ျဖစ္ရပ္ဆိုတာကေတာ့ ညဴကလီယားစက္႐ံုေတြ ၊ ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြမွာ အလုပ္ လုပ္တဲ့အလုပ္သမားေတြ တႏွစ္ကို ဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္ခံရတဲ့ ပမာဏထက္ ၁၀ ျမင့္မားတဲ့အဆင့္ကို ေခၚတာပါ။ ေသ ေလာက္တဲ့အထိ မျဖစ္ပါဘူး။ အေရျပားေတြ ေလာင္သြားေလာက္တဲ့အထိ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ၿဗိတိန္၊ ဟန္ေဂရီ၊ စပိန္ႏိုင္ငံ ေတြမွာ ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။

အဆင့္ ၂ Incident ျဖစ္ရပ္ဆိုတာကေတာ့ လူေတြ ဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္ခံရတဲ့ပမာဏဟာ ၁၀ မီလီ ဆီးလ္ဗာ့တ္ ပဲရွိ ပါတယ္။ အလုပ္သမားေတြ ဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္ခံရတဲ့ပမာဏထက္ပိုမိုတဲ့ ေရာင္ျခည္သင့္ ခံရမႈအဆင့္ျဖစ္ပါတယ္။ စပိန္၊ ဆြီဒင္၊ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံေတြမွာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

အဆင့္ ၁ Anomaly ပံုမွန္မဟုတ္မႈ ဆိုတာကေတာ့ ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ တႏွစ္ေရာင္ျခည္သင့္ခံရရင္ အႏၲရာယ္မျဖစ္ ေစတဲ့ ပမာဏကို ေက်ာ္လြန္တဲ့အဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ အဆင့္ ၀ ကေတာ့ Deviation (no safety significance) သိသာေသာဥပါဒ္မျဖစ္မႈ ဆိုတာကေတာ့ ေဘးဥပါဒ္သင့္တဲ့အဆင့္ မဟုတ္ပါဘူး။ စလိုေဗးနီး ယား၊ အာဂ်င္တီးနား၊ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတို႔မွာ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ဂ်ပန္အစိုးရကသတ္မွတ္ခဲ့တဲ့ အဆင့္ ၇ ဆိုတာက ဘယ္ေနရာကိုသတ္မွတ္ထားသလဲဆိုတာက သာမန္ျပည္သူေတြ အေနနဲ႔ မသိမျဖစ္သိဖို႔လိုအပ္တဲ့ အခ်က္ပါ။ အဲဒီလိုမဟုတ္ရင္ ေၾကာက္ရြံ႕စိုးရိမ္မႈေတြ ျဖစ္ႏိုင္လို႔ပါပဲ။ ဖူကူရွီးမား ဒိုင္း အိခ်ိ အမွတ္ (၁) ဓာတ္အားေပးစက္႐ံုေနရာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်ပန္အစိုးရက အဲဒီလိုမေၾကညာခင္မွာ IAEA ကို ႀကိဳ တင္အသိေပးၿပီး ယာယီသတ္မွတ္ထားတယ္ဆိုတဲ့ေလွ်ာက္လႊာကို တင္ထားခဲ့တယ္လို႔ IAEA ကဆိုပါတယ္။